өзгерместен, сол күйлерінде калады. “шекаралык жағдай” адам тіршілігіне өзінің біртұтастыгын, өзгермейтіндігін, аякталғандығын біліп-түсінуге көмектеседі. Қысылтаяң жағдайда, өлім каупі туғанда т.с.с. өзінің рөлін, пайдалы іс-әрекетін шын мэнінде терең түсінеді. Мысалы, өлім каупінің кас-кағым сэтінде адамның шын мэні ашылады, айталық, соғыста оның батыр немесе коркак екені аныкталады. Экзистенциализм жеке адамдар “баскаларға” (коғамдык катынастарға) салыстырмалы түрде тәуелді екенін мойындайды. Жалпы алғанда “баскалардың” адамдарды ажыратып, дау-жанжал тудыратындығына карамастан олар өзара байланыска түседі. Бул байланыс “баскалармен өмір сүру коммуникациясы» деп аталады. Коммуникация үстемдік жүргізуден және кызмет етуден басталады. Адамдардың өзара байланыска ұмтылуы коммуникация алдындағы үреймен, оның мүмкіндігіне шүбэланумен т.б. Сөзсіз ұласады. Мұндай жағдайда адамдар нағыз “экзистенциалды” еркін тұлға бола алмайды. Еркін болу үшін, ол қоршаған сырткы әлемнің жэне іштегі сырткы элемнің эсерінен кұтылып, өзіне өзінің максаты мен іс-әрекетінің себептерін айкындауы керек. Басқаша айтканда, бостандық дегенімі сырттың эсерінсіз еркін таңдау. Бостандыктың тага бір көрінісі ол - жауапкершілік. Туғанынан еркін болуға жаралған адам, бұкіл элемнің ауыртпалыган өз мойнымен көтереді, ол жалпы әлем үшін де, болмыс тәсілі ретіндегі өзі үшін де жауапты (Сартр). Экзистенциалистер болмыска карама-қарсы “иемдену” ұғымын да карастырады. Мен иемденген заттар мені де билейді, жалмайды (Г.Марсель). Ал, адамды меншіктің, заттардың осылай езіп-жаншуынан қалай кұткаруға болады. Бұл сұракка Марсель карама-кайшылыктьщ
