Философтың
пікірінше,
барлык
белгілі
центризмдердің
камтамасыз ететін басты мақсаты - қатысу ретіндегі болмыс
детерминациясы.
Центризмге этноцентризм де жатады. Этноцентризм - еуропалык
127
мәдениетті орталык ретінде бекітіп, ал еуропалык емес өзгелеріне
қысым жасайтын еуропалык мәдениетке тэн касиет. Этноцентризмді
сипаттай отырып, Деррида ол үлттык тілмен тығыз байланысты деп
есептейді. Этноцентризм ұлттык тілдің үстемдігін бекіте отырып, аз
ұлттарды мәдениет маргиналиясына карай ығыстырады, олардың тілі
жойылуына әкеліп, апартеид орнатады.
Центризм жэне оның нұсқалары - логоцентризм, фаллоцентризм,
этноцентризм жэне т.б. сынай отырып, Деррида Ницшені үстемдік етіп
келген болмыс категориясының беделін ең алғаш «шайкалтканның» бірі
деп санайды. Барлык философиялық жүйе бекітуге бағдар ұстаған осы
болмыстан «ауытқу» жолындағы оның еңбегін бағалай отырып, Деррида
Ницшенің элем демондык (тылсымдык) күштердің ойыны деген
идеясын грамматикалық тілге көшіріп, тілдік форма ойынының үлгісін
калыптастырады. Өз ойын іске асыра отырып, Деррида әлемді мәтіндер
жиынтығы түріндегі мәдениет ретінде карастырады, ал тілдің ойыны,
оның ойынша, кандай да болсын құндылык бағдарлардан «таза» болуы
тиіс. Оның жүзеге асуы барысындағы міндеттің бірі, Дерриданың
пікірінше,
классикалык метафизикадағы дэстүрлі ұғымның бірі
бірегейліктің (немесе тепе-тендік) «негізін шайкалту» болып табылады.
Философ бірегейліктен айырмапп»шыкты аңғарады. Айырмашылык
терминін өндей отырьш жэне бинаризмнің структуралистік теориясын
сынай отырып, Деррида «айыру» терминін енгізеді. Бұл терминге ол
Достарыңызбен бөлісу: |
