тораптары Ғаламның калыптасуының ең маңызды сәттерін бөліп, тарихи сипаттамасын жоғары деңгейде ұйымдастыруға жағдай жасады. Мүнан пшғатын корытынды зерттеудің тарихи және логикалык методтары неокантшыл философтар Риккерт пен Виндельбанд жэне сыншыл рационализмнің көсемі Поппер айткандай бірін-бірі теріске шығармайды, керісінше бір- бірін өзара толыктырады. Осылайша, дамушы жэне кызмет етуші жүйелерді зерттеудегі түтастыкты бекіту үшін жэне жүйелерді функционалдык және тарихи-генетикалык көзкарас тұргысынан сипаттайтын теорияларды келісімге келтіру үшін негіз қалыптасады. 2. Үлгілеу (модельдеу) әлісі және жүйелілік кагидаты. Танымдык әрекетте жэне эсіресе ғылыми зерттеуде ең кеңінен таралган тәсілдің бірі гносеологиялык алмастыру болып табылады. Алмастыру процедурасы былайша өтеді. Қандай да бір себептер мен тікелей зерттеуге көнбейтін эйтеуір бір объектті зерттеу кажет деп алайық. Ол өте күрделі өте көлемді, зерттеушіден кашык, өткенге катысты жэне т.б. болуы мүмкін. Тіпті, бізді кызыктырып отырған объекттің элі өмірде болмауы жэне оны енді кұрастыру керек болуы мүмкін. Мұндай жағдайда өзге объектгің - объект-орынбасардың көмегіне сүйенеді. Оларды кейде дайын күйінде (макака-резус маймылы адамның орынбасары ретінде пайдаланылды), кейде арнайы жасайды (болашак ГЭС-ң макеті, үлгісі). Егер, объект-орынбасардың қүрылысын, кызмет ету мен даму зандылыктарын зерттеп, осылайша алынған білімді белгілі бір түзетулермен бастапқы объектке көшіріп жэне оны таным үшін 182
