мәжбүрлейтін табиғат заңымен байланыстырды. Сүйіспеншілік пен
тэртіптілік әлсіздік
деп аталынып, ал ой толғау
- коркактардың
айналысатын ісі деп саналады.
Жемісті
кұндылыктык
бағдар
-
бұл
адам
бойындағы
мүмкіншіліктерді іске асыру мен күштерді пайдалану
кабілеті.
Жемістілік адамның өзін жаратушы жэне иесі ретінде кабылдауын
білдіреді. Жемістілік көркем шығармашылықка ғана сэйкес емес.
Жемістіліктің классикалык үлгісін Гете Фауст бейнесі аркылы береді
(Гете. Фауст. - 2 бөлім, 5 акт).
Нарыктык бағдардың жемістіліктен айырмашылығы шартты
сипатқа ие. Нарықтык бағдарды сынау жоғары этика түрғысынан
жүргізілетінін ескеру кажет. Нарыктык бағдар калыпты нэтижелер беру
үшін, оның катысушылары белгілі бір ережелерді сактауы тиіс. Тек
жүріс-тұрыстың жалпы ережелері ғана нарыктык тэртіптің тұтастығын
бере алады. Аралас тэртіп жагдайында беімделу кабілетін арттыруға
мүмкіндік беретіндей етіп жүріс-түрыс ережелерін өзгерткен топ кана
табыска жете алады. Мұндай эволюция тура жолмен емес, эр түрлі
типтегі
тәртіптер
арасындағы
бэсекелестік
барысында
үздіксіз
"тәжірибелер жасау", үнемі сынақтар мен кателіктер процесінде
калыптасады. 'Жүріс-түрыс эволюциясы тегіс өтпейді", - деп жазады
Ф.Хайек - өйткені оларды сақтайтын күштер дүрыс жэне әділетті деп
есептелетін қалаптаскан көзкарастармен кайшылыққа келеді" (Пагубная
самонадеянность. М.,1992, 39-бет). Егер өркениет бірте-бірте алдын-ала
моральды өзгерту пиғылының нэтижесінде калыптасса, онда негізгі
моральдык кұндылықтардың жоктығы нарыкты оның сыбайлас жэне
Достарыңызбен бөлісу: |
