Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ
Бүйректің қышқылды- сілтілі балансты сақтауы
жүктеу/скачать 7,9 Mb. Pdf көрінісі
|
18.08.2022-biohimiya-2-b-lim-okonchat.-variant-1
| 10.4. Бүйректің қышқылды- сілтілі балансты сақтауы.
Бүйрек қышқылдық-сілтілік тепе-теңдікке айтарлықтай әсер етеді. Қанның басқа буферлік жүйелері (өкпе, буферлік жүйе) қышқылдық сілтілік тұрақтылықты сақтауды өте жылдам жүзеге асыратын болса, бүйрек қышқылдық - сілтілік тепе-теңдіктің бұзылысын реттеуге 10-20 сағат жұмсайды. [159]. Организмде сутегі иондары концентрациясын ұстап тұратын, бүйрек түтікшелері клеткаларында жүзеге асатын негізгі механизм, натрийдің реабсорбциясы және сутегі иондарының секрециясы болып табылады. Бұл механизм бірнеше химиялық процестердің көмегімен орындалады. Оның біріншісі- екі негізді фосфаттардың бір негізділік түріне айналуы кезінде натрийдің реабсорбциялануы. Шумақты бөлігінде түзілетін бүйрек фильтраты құрамында тұздар және фосфаттар жеткілікті мөлшерде кездеседі. Бірақ, екі негізді фосфаттар біртіндеп біріншілік зәрдің бүйрек түтікшелерімен жылжуы барысында азая береді. 384 Сонымен, қан құрамында бір негізді фосфаттардың екі негізділігімен салыстырғандағы ара қатынастары 1:4, шумақты фильтратта- 9:1, нефронның дистальды сегментінен өткен зәрде – 50:1 –ге тең болады. Бұл түтікше клеткалары арқылы, натрий иондарының таңдаулы сіңірілуімен түсіндіріледі. Олардың орнына түтікше клеткаларынан, бүйрек түтікшелері қуысына сутегі иондары бөлінеді. Осылайша, екі негізді фосфат - Na 2 HPO 4 , бір негізді фосфатқа - NaH 2 PO 4 , айналып, осы күйінде зәр арқылы бөлінеді. Түтікше клеткаларында көмір қышқылынан бикарбонаттар түзіледі, нәтижесінде қанның сілтілік қоры артады. Яғни, сілтілік қорды көбейту үшін көмір қышқылын биокарбонатқа айналдыру және организмде натрий иондарын ұстап қалуға негізделген. Каналшаларда биокарбонаттан түзілген көмір қышқылы- (Н 2 СО 3 ), каналшалардың төменгі бөлігінде карбоангидраза ферменттерінің қатысуымен СО 2 мен Н 2 О ыдырайды. [159]. Қышқыл заттарды нейтралдау үшін аммиак қажет болады.. Аммиак глутамин амин қышқылы дезаминденгенде түзіледі. Бұл процесс организмде Н + ионы көбейген жағдайда күшейеді. жүктеу/скачать 7,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|