-тақырып. Оқу сабақтарына арналған тәрбие жҧмыстарының

91 
Балалар, Бҧл ӛлеңде не туралы айтылған? Ендеше балалар, бҥгін қҧстар 
қонаққа келіпті. Біз жыл сайын кӛктемде қҧрметті достарымызды бағалап 
кҥтеміз. Адамдардың қҧстармен достығы ӛте ерте заманнан-ақ басталған. 
Оған дәлел халықтың аңыз әңгімелерімен ертегілері қҧстар туралы ән-
жырлары. 
"Бақыт қҧсы" кездеседі.Сонымен қатар халқымыз-дың қаһармандық пен 
ерлік кӛрсеткен, ҥл-қыздарын қыран қҧсқа, бҥркітке және жезтаңдай 
әншілерін бҧл-бҧл қҧсқа теңеп қҧрметтеу, яғни Бҧдан адамдардың қҧстарға 
деген кӛзқарасын анық та айқын кӛруге болады. 
Ендеше, қҧстар туралы ӛлеңге жол берсек қайтеді? Қане, кім жақсы ӛлең 
оқыр екен. 
1-оқушы: Кӛкек келді, 
Тіршілікке жан кірді. 
Кең дала жасарып, жаңғырды, 
Бар ӛңір қҥлпыра бастады.
2-Оқушы: Тіршілікке жан кірді кӛктем кеп,
Айнала, сай-сала кӛкпеңбек.
Диқанның арқасы босады, 
Қытымыр қысымыз кетті деп.
3-оқушы: Жыл қҧстары келді деп,
Балдырғандар мәз болды.
Қос қанаты желпілдеп,
Кӛлге келіп қаз қонды.
4-оқушы: Қызыл тал, қызыл тал,
Қызыл талда бҥршік бар.
Бҥршігін ол жарғаны,
Кӛктем келіп қалғаны.
5-оқушы: Қҧстар келіп қҧттықтап.
Қуанамыз қолдаймыз.
Ҧя жасап ҧқыптап,

92 
Біз оларды қорғаймыз.
6-оқушы: Сәлем, елдің кӛктемі.
Әлем енді кӛктеді. 
Қҧрметпен бас иді, 
Қҧстарыңа кӛктегі.
7-оқушы: 
Қҧс сҧлуы - аққуым, 
Табиғат кӛркін сыйлаған. 
Мылтығын кезеп кей аңшы. 
Атуға кӛзі қимаған.
Балалар аққу туралы жақсы тақпақ оқып берді. Енді мен сол аққу туралы 
кішкене мағлҧмат бере кетейін. 
Аққу - қаз тәрізділер отрядының ҥйрек тҧқымдастарына жатады. Дҥние 
жҥзінде аққудың 28 тҥрі бар. Олардың салмағы 12-13 кг. Негізгі қорегі су 
ӛсімдігі. Сҧңқылдақ аққудың мойны тҥзу, ал, сыбырлақ аққудың мойны "Г" 
әрпімен ҧқсас болып келеді. Қазір сҧңқылдақ аққудың тҥрі сирегендіктен, 
олар "Қызыл кітабына" тіркелген.
8-оқушы: 
Сҧлулықты паш етіп, 
Жырлаған талай ақындар.
Нәзік ҥнді кӛл кӛркі. 
Қҧс патшасы аққу бар.
- Балалар бізге ең жақын қҧс қандай қҧс ? 
Қане кім айтады?
-Қарлығаш. 
-Дҧрыс,балалар, білесіңдер олар ӛздерінің ҧяларын адамның тҧрақ етіп 
жҥрген жерлеріне салады. Олар адамның нағыз қамқоршысы. Қарлығаш 
туралы кӛптеген ертегі, аңыз әңгімелер ӛте кӛп. Сондықтан балалар мен 
сендерге қарлығаш туралы бір аңыз-әңгіме айтып берейін. 
"Тӛле бидің қамқоршысы".

93 
9-оқушы: 
Қарлығашпын. 
Мен адамның тҧрағын,
Мекен етіп тҧрамын.
Тазалаймын ҥй ішін. 
Шыбын деген кеселден 
Ел аузында мақтаулы 
Санитармын тәсілген. 
- 
Балалар, мына қҧсты сіздер білесіздер (суреті). Яғни, мҧның аты 
тоқылдақ. Оны бәрің де орман емшісі деп атайсыздар. Ӛйткені, ол ӛзінің 
тҧмсығымен ағаш қабығының астындағы зиянкестерді оқай табады (1 
тәулікте ол 100-ден астам зиянкестің кӛзін қҧртады). 
10-Оқушы: бір қонып, бір секектеп,
Менің атым кӛкек деп.
Қорыңпаңдар жаз ӛтеді деп,
Мен ғой келген жетектеп.
Тҧрады жаз тамылжып,
Қойсам болды кӛкек деп. 
-
Міне, балалар бізге кӛкек туралы тақпақ оқып берді. Жыл сайын 
қҧстардан бҧрын келетін кӛкек қой. Оны бәріңіз де білесіздер. Кӛкек 
жҧмыртқасын ӛзі баспай басқа қҧстардың ҧясына салатын қҧстардың бірі. 
Кӛкек -жыл қҧсы. Оның дене тҧрқы - 40 см. Шыбын-шіркеймен 
қоректенетін пайдалы қҧс. 
-
Балалар, айтыңдаршы, әсем әнімен әлемді таңқалдыратын қандай қҧсты 
білесіңдер? 
-
Бҧлбҧл! 
- Ӛте дҧрыс. 
11-оқушы: 
Мен еркін бақыттымын, бҧлбҧлмын, 
Бҧлағын тасытқан ән-жырдың. 

94 
Тамаша тамылжытып шырқаған.
Шаттығын тауыса алмай әр кҥннің. 
-
Дҧрыс, енді маған айта қойыңызшы, қыста тҧрған жерінде қыстап 
қалатын қандай қҧстар? 
-
Торғай, қарға, т.б. 
-
Дҧрыс-ақ. Балалар, соның ішінде торғай адам мекеніне жақын жҥретін 
қҧстардың бірі. Олар шӛлді аймақтардан басқа жерлердің бәрінде кездеседі. 
Олардың денесі шағын. Қорегі - ӛсімдік текті азықтар. Оның жҥрегі 
минутына 260 рет соғады. Сонымен, балалар, біз шаршаған шығармыз, 
кішкене дем алып, саяхатңа шығалық. 
-
Ал, кәне, автобусқа отырыңдар. Автобусқа қалай отырушы едік. Ал енді 
кӛңілді кӛтерейік. Қандай ӛлең білесіңдер? 
"Ақ кӛгершін" әні. 
- Балалар, біз жҧмбақтар аялдамасына келіп қалыппыз. Ендеше жҧмбақ 
шешіп кӛрейік. Кім тапқыр екен? 

жүктеу/скачать 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: