П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
| Оқушының танымдық
лары да оқытуда ерекше маңызға ие болады. Ежелгі әрекетінің формалары кезден бүның үш формасы белгілі: материалды, ақыл-ой және сөйлеу. Алайда оқыту теориясын- дағы оларға қатынас әр түрлі болды. Ақыл ой әрекеті оқьггуда - жетекші, ал сөйлеу ой жеткізу қүралы ғана деген пікір тарихи түрде қалыптасқан. Мате риалды әрекет болса, қолданылса аз қолданылады, тек өндірістік практика кезінде оқушыларды практикалық дайындау барысында ғана пайдаланылады. Алайда бүл жағдай кейбір кездерде ғана оділеггі. Мысалы: белгілі білімдік және өндірістік оқу жүмыстарындағы дағдыларды бекіту қажеттілігі туында- ған уақытта ғана, дүрыс болып табылады. Жалпы алғашқы мәселе қараиайым емес, сондықтан оның жан-жақты талдауын жасамай-ақ, оны шешудегі кейбір теориядағы бар амалын қарастырайық. Әрекеттің бүл 3 формасы объективті түрде қоғамдық, ғылыми және еңбек әрекеттерінің формалары ретінде (өнді- ріс, ғылыми, мәдениет және т.б. ) өмір сүретіні белгілі. Ал бүл қоғамдық, ғылыми жоне еңбек әрекеттерінің формалары қоғамда да, оқытуда да анықталған ерекше қызметтер атқарады. Сөйтіп, оқыту үрдісі барлық жақтарына өз ыкпа- лын гигізеді. Бүл ықпал оқушылардың дүрыс жазуына, санауына математи- калық есегттеуіне және т.б. практикалық дайындық сапасына қойылатын галаптар түрінде тура немесе оқу понінің мазмүны мен оқыту формалары мазмүны арқылы жанама түрде жүзеге аса алады. Әрекеттің қоғамдық форма лары оқу үрдісіне жалпы, бір-бірімен байланысқан түрде эсер етеді. Осылайша, дәріс сабақтарында ғылыми мәселелер, әдетте өмірден, техникадан алынған осы заманғы мысалдармен түсіндіріліп, өндіріс үрдістері оқу пәндерінің теориялық ақгіараттарын қолданумен суреттеледі. Оқушылардың оқу жүмысына әрекеттің қоғамдық формаларының тигізетін жалпы әсерін анықтау үшін, олардың мәнді байланыстарын орнату қажет. Археология мен мәдениет тарихында адамзат қоғамының дамуындағы қоғам- дық әрекеттің формаларының заңдылықты сабақтастығы анықталған. Адам әрекетінің бірінші формасы болып, еңбек саналады: өмір сүру мен қайта өндіруді қамтамасыз ететін заттарды өндіру. Материалдық әрекет тәжірибесі- нің жинақталуына орай, сол тәжірибені жас үрпаққа қалдыру мен еңбек |