Жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 2,23 Mb. Pdf көрінісі
|
Биоиндикационные методы иследования Умкд
| Л.Н. Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы 2. ауа неғұрлым лас болса, қыналар ағаш діңдерінің солғұрлым аз көлемін жабады. Ауаның ластануы жоғарылаған кезде алғашқы болып бұталы қыналар, одан кейін жапырақты; ең соңында – қаспақты қыналар жоғалады. Лихеноиндикациялық зерттеудің артықшылығы, сол сияқты теріс жақтары да бар. Артықшылықтары: оларды жүзеге асыру үшін шығындалатын материалдық шығындардың төмендігі, периодтылығы, аумағы бойынша едәуір ауданды қамту қабілеті, уақыт бойынша түйіндес және кеңістікте таралмаған, белгілі келеңсіз факторлардың ықпалымен нақты геожүйеге қатысты өсімдік компонентінің бұзылу дәрежесінің дұрыс интеграцияланған көрсеткішін алу мүмкіншілігі. Қыналар өте баяу өседі және ұзақ өмір сүреді, оларға күтім көрсету және оны қайта отырғызу оңай, қыналардың талшықты жүйелері жоқ, қыналардың түрлері SO 2 -не өте сезімталдылығын бастап қабылдамайтын мөлшерге дейін өзгереді. Қыналар жоғары сатыдағы өсімдіктерге қарағанда SO 2 төмен концентрациясына біршама сезімтал, қыналардың таралуы мен қоршаған ауадағы SO 2 концентрациясының арасында күшті ара-қатынас байқалады Кемшіліктері: регенерациялану қасиетінің әлсіздігі, қыналардың SO 2 жоғары концентрациясының ықпалына жауап беру реакциясы баяу, қыналардың түрлерін есептеу және анықтау өте қиын, сондай-ақ биогеоценоздардың қыналар компонентіне антропогендік ықпалының кешенімен қоса алғанда ортаның бүкіл белгілі факторларының әсерінің мультиварианттылығын есептеу қажеттілігі (бұл тірі объектілерді қоса алғанда барлығына қатысты, сондай-ақ табиғи, аралас және жасанды экожүйелер үшін шынайы болады) және физикалық-химиялық әдістерден ерекшелігі ауадағы поллютанттардың концентрациясының абсолюттік мәнін берудің мүмкін болмауы. Лихеноиндикациялауда қолданылатын, көптеген әдістердің ішінен, жобалық орнын толтыру динамикасын және ластану көздерінен құралған, трансептің бойындағы қыналардың эпифитті түрлерінің кездесу жиілігін зерттеуді және осы параметрлерді квадраттар әдісімен карталауды ұсынуға болады Зерттеу объектілері ретінде ауаның ластануына сезімталдығы жоғары, бояуы соншалықты айқын ірі қабаттары бар жапырақты немесе бұтақты эпифиттер өте лайық болады. Кейде қыналардың ластануға тұрақтылығына сыртқы жағдайлар себеп болады. Жақсы суланатын қабат нашар суланатынға қарағанда, ластанудан көбірек зардап шегеді. Егер қына өсетін субстратта сілтілік реакция болса, онда оған ластануд аз әсер етеді. Сол жердегі басым болатын желдің бағыты, зиянды газдар мен шаңдар да маңызды болып есептеледі. Бірақ кейде қынаның ластануға тұрақтылығының себебін түсіндіруді қынаның өзінің ішінен іздеу керек. Жасушалардың өткізгіштігі, қышқылдық ортаны |