киіз
қазық жерге кірер (Мақал). Бір-бір
киіз
үй әкелгенде,
бәрінен Итбайдың үйі үнамды боп шыққан (С. Мүқанов). Бүл
сөйлемдердегі
былгары, киіз
сөздері заттық магынада емес,
етіктің, байпақтың, қазықтың, үйдің, қатыстық-сындық сипаты
мәнінде ягни осы соңгы заттардың неден жасалганын білдіру
мәнінде қолданылған. Зат атауын білдіретін сөздердің бүндай
әдеттен тыс ерекше грамматикалық мағыналары ол сөздердің
заттық мағынаны білдіретін екінші сөзбен тікелей тіркесінен
пайда болған. Сол сияқты
қол сағат, қалта сағат, қабырга
сағат, алтын сағат, жібек орамал, тас үй, тас жол, кигіз үй,
кірпіш үй, ағаш үй, оқушы бала,
т. б. тәрізді тіркестердің
бірінші зат есім сыңары зат есімге тән емес қатыстық-сындық
мәнді білдіріп,
қандай?
деген сүраққа жауап береді.
Негізгі
(толық мағыналы)
Достарыңызбен бөлісу: |
