Мәскеу бардым, не көрдім
(Жамбыл).
Кел, балалар, оқылық (Алтынсарин).
Ғылым тап- пай мақтанба (Абай). Интернатта оқып жүр талай
қазақ бала-
сы (Абай). Иығымда сіздің
шаш, Айқайласып
тайталас (Абай).
Осы сөйлемдердегі бөлініп көрсетілген сөздердің формасы
мен грамматикалық мағыналарына көз жіберейік:
Мәскеу осы
сөйлемде ешбір грамматикалық формасыз қолданылған, бірақ
соған қарамастан қимылдың (барудың) бағытын білдіріп, ба-
рыс септіктің мағынасын беріп тұр:
Мәскеуге бардым. Ғылым сөзі ешбір көрсеткішсіз тура объект болып, табыс септік
мағынасын білдіріп тұр: ғылымды таппай.
Кел, мақтанба етістіктері негізгі түбір күйінде және өздік етіс пен болымсыз
түлғада, 2-жаққа қаратылып, бүйрықты мағынада қолданылған,
бірақ соңғы мағынаны білдіретін арнайы грамматикалық фор-
ма жоқ.
Қазақ сөзі иелік, меншіктілік мағынада жүмсалган,
бірақ оны білдіретін ілік септік жалғауы жоқ.
