92
Суретті пайдалана отырып жазылатын мазмұндаманың мынандай
түрлері бар:
1.
Белгілі оқиғаға арналған бір сурет
бойынша мазмұндама;
2.
Бір оқиға мазмұнын ашатын сюжетті суреттер арқылы
жаздырылатын мазмұндама.
Сурет және сюжетті суреттер бойынша жаздырылатын
мазмұндамаларды түрлендіріп өтуге мүмкіндік мол.
Атап айтқанда,
сюжетті сурет бойынша өткізілетін мазмұндама мәтініндегі
қайырымдар мен сөйлемдердің орындарын ауыстырып беріп, оны
суреттің сюжетіне байланысты түзеттіріп немесе орны ауыстырылған
суреттерді мәтін мазмұны бойынша жүйеге түсіретін түрлері
оқушының
ойлауы мен қиялын дамытып, шығармашылық қабілетін
арттырады.
1.
Сурет бойынша мазмұндаманы мына жүйеде жүргізуге
болады:
Алдын-ала дайындалған қыс келбеті бейнеленген суретті іліп,
сұрақ-жауап тәсілі бойынша дайындық жұмысы жүргізіледі.
1.
Суретте жылдың қай мезгілі бейнеленген?
Оны немен
дәлелдейсіңдер?
2.
Суреттің алдыңғы жағында кімдер көрінеді? Олар не істеп
жүр?
3.
Балалардың көңіл-күйлері қандай?
4.
Ауа райы қандай деп ойлайсыңдар?
5.
Суретке қандай ат қоямыз?
6.
Қандай ой қорытындысын жасаймыз?
Суреттің мазмұны жоғарыдағы жоспар бойынша талқыланып,
сұрақтарға дұрыс берілген жауаптар іріктеледі.
Мұғалім осы сурет бойынша дайындап
келген мәтінді мәнерлеп
оқып шығады.
Мұғалім мазмұндама мәтінін оқып болған соң, әрбір қайырым
суретпен салыстырады. Балаларға мағынасы түсініксіз
деген сөздер
мен сөз тіркестері синоним сөздер арқылы түсіндіріледі. Кейбір
сөздердің орфографиясын есте сақтау қажеттілігі ескеріліп,
тақтаға
жазылады.
Ұжым болып мазмұндаманың жоспары түзіледі.
Жоспардың үлгісі:
1.
Таңертеңгі табиғат көрінісі.
2.
Өзен жағасында.
3.
Балалардың қызығы.
4.
Балалар соққан аққала.
5.
Қорытынды.
93
Мәтін мазмұны құрылған жоспар мен суретті салыстыра отырып
бірнеше оқушы айтып шығады.
Мұғалім қорытынды жасайды. Балалар мазмұндама жазуға
кіріседі.
Достарыңызбен бөлісу: