Бағдарламасы аясында іске асырылды Russell Grigg becoming an outstanding primary school teacher
жүктеу/скачать 5,81 Mb. Pdf көрінісі
|
grigg rassell bastauysh mektep mugalimi sheberlikti shyndau
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.3-КЕСТЕ. Оқыт у т еорияларына шолу Мект еп Білім мен оқу т ур алы көзқар астар
| когнитивтік тәлімгерлік
модельдері – Выготскийдің сыныптық оқуға тигізген ықпалы. Оқудың әлеуметтік аспектілерін, соның ішінде әлеуметтік конс - труктивизмді, әлеуметтік-мәдени теорияны және іс-әрекет теория - сын қолдайтын теориялар кластары бар. Бір-біріне ұқсамайтындығына Кәсіби білім мен түсінік 194 5.3-КЕСТЕ. Оқыт у т еорияларына шолу Мект еп Білім мен оқу т ур алы көзқар астар Мұғалімг е нұсқау лар Негізгі дерек - көздер Бих евиоризм ■ Мінез-құлық ішкі психикалық про - цест ермен емес, қоршаған ор тамен анықталады ■ Оқуға қайталау мен бекіт у оң ықпал ет еді ■ Бастапқы ынталандыру ды қолданыңыз ■ Оң, түзет уші және жағымды пікірлер ден алын - ған «к ері байланыс сэндвичін» қолданыңыз ■ Әдет тер қалыптастыру үшін оқу ды ұсақ әрек ет - терг е бөліңіз ■ Қаж ет ті мінез-құлықты мо дельдеңіз Дж он В. Ват сон Иван Павлов Беррес Скиннер Когнитив ті конструктивизм ■ А дам «бағдарлама орнатылған жа - нуар» емес, ақыл-ой иесі ■ Оқу – белсенді процесс ■ Білім сұр аныс ж оқта емес, т уғанда қалыптасады ■ Мәселелер ді шешуг е көмект есіңіз ■ Қат елікт ер мен шатасу лар ды оқыт у нүкт есі ре - тінде қолданыңыз ■ Жаңа сабақты оқушылар дың алдыңғы білімімен байланыстырыңыз ■ «Айт у» арқылы тік елей оқыт уды азайтыңыз ■ Дауыстап айт у, шолу , мақсат қою, болжау секілді метак огнитив тік стр ат егиялар ды мо делдеңіз Жан Пиаж е Дж ером Брунер Робер т Г ань е Әлеумет тік конструктивизм ■ Оқу әлеумет тік және мәдени ф акт ор - ларға байланысты ■ Өзар а әлеумет тік байланыс орнат у оқу үшін аса маңызды ■ Оқу к онт ек стк е байланысты ■ Оқушыларға ұзақмерзімді ж обалар да бірлесе жұмыс іст еуг е, сұр ақтар қоюға және зер тт еуг е мүмкіндік беріңіз ■ Пікірсайыс, пікір талас, рөлдік ойын арқылы сөй - леу мен тыңдауға ықпал етіңіз ■ Сұр ақ қою, тірек -сызба, жұптық, т оптық жұмыс сияқты тірек құр алдарын (скаффолдинг) қолда - ныңыз Лев Выг от ский Дж он Дьюи Жағдаят тық оқу ■ Оқу шынайы өмірлік жағдайдан бас - тау алады ■ Оқу өзіндік сенімдері мен тәжірибе - лері бар «тәжірибе қоғамдастығын - да» жүреді ■ Оқушылар периферияға жаңа к елг ен тұлға ретінде бастап, сар апшы болу үшін қоғамдастық ор талығына қар ай бет алады ■ Оқушыларға өз білімдерін шынайы өмір де қол - дануға мүмкіндік беріңіз ■ Өзар а әлеумет тік байланыс орнат уға мүмкіндік жасаңыз ■ Г еогр аф, тарихшы, жат тықтырушы, музыкант , суретші сияқты мамандармен байланыс орна - тыңыз Джин Лэйв Эть ен Венг ер Кәсіби білім мен түсінік 195 Бірнеше инт ел - лект ■ Әр ж ек е адам бірнеше к огнитив - тік инт еллектісімен ерекшеленеді: лингвистикалық, логикалық-мат е- матикалық, к еңістіктік , музыкалық, тұлғаар алық, ішкітұлғалық, нат ур а- листік , дене/кинест етикалық және рухани ■ Лингвистикалық және мат ематикалық инт еллек - тілер ден басқа да қабілет тер мен талант тар ды танып, ж етілдіріңіз ■ Сабақ барысында оқушылар дың таңдаған оқу стилін еск еріңіз ■ Оқушылар оқу да пайдаланатын инт еллект уал - дық қабілет терін көрсет е алуы үшін пор тфолио, журнал және тәу елсіз ж обалар арқылы бағалау - ды қолданыңыз Говар д Г ар днер Эмоциялық ин - теллект ■ Оқу дың бұл түрі адамның өз эмо - циясы мен басқалар дың эмоция - сын түсіну қабілеті ретінде қар ас - тырылады ■ Оқушылар дың ішкі сезімін түсініп, оларға жауап беріңіз ■ Өзін-өзі тануын дамытыңыз ■ Жанашырлықпен тыңдауға үйретіңіз ■ Қаж ет болған жағдайда сезіміңізді сыныппен бөлісіңіз ■ Бейвербал қарым-қатынасты т ек серіңіз Даниэль Г олеман Пит ер Саловей Дж ек Мейер Тәжірибелік оқу ■ Оқу – инт еллект , түйсік , тұлға, сезім - дер ден құр алған бір тұтас жүйе ■ Тәжірибелік оқу білімді қолдану нәтиж есінде қалыптасады және мыналар ды талап ет еді: – ж ек е қатысу – ж ек е бақылау – бағалау – рефлек сия ■ Оқушылармен тәжірибе жасау ды бастаңыз ■ Оқуға жайлы жағдай жасаңыз ■ Ынталандырушы ресурстармен қамтамасыз еті - ңіз ■ Оқу мақсатын нақтылаңыз ■ Сезімдеріңізбен, ойларыңызбен бөлісіңіз ■ Сұр ақты «Сіз байқадыңыз ба...?» деп бастаңыз ■ Өзін-өзі бағалауы арқылы баға қойыңыз Дж он Дьюи Дэвид К олб Карл Р одж ерс Кәсіби білім мен түсінік 196 қарамастан, олардың барлығы балалардың өзгелерді қайталап, қарым- қатынас жасау арқылы бір нәрсеге үйренетінін көрсетеді (5.3-кесте). Әлемде әлеуметтік конструктивисті көзқарасты қолдайтындар гене - тикалық немесе биологиялық ықпалды айтарлықтай бағалай қоймай - ды. Баланың жалғыз өзі тыныштықта оқи алатынына қарамастан, өз - гелермен сөйлесу, топтық жобалар мен пікірталастарға қатысу да оқу - да шешуші рөл атқарады. Балалық шақ дамудың табиғи кезеңі ретінде емес, әртүрлі мән үстелетін әлеуметтік құрылым ретінде қарастыры - лады. Мысалы, балаларды қалай тәртіпке шақыру керек, мектепке қай жастан барған дұрыс, оқу ұзақтығы қанша болғаны жөн, балалардың құқықтары қаншалықты сақталуы қажет. Әлеуметтік конструкти - вистер үшін балалар – қоршаған әлемді түсінуге ұмтылушы белсенді агенттер. Әлеуметтік конструктивисті теория оқу бағдарламасын жетілдіру - ге ықпал етті. Мәселені шешу үшін оқушылардың бірлесе жұмыс істеуі - не баса назар аударылатындықтан, 1998 жылғы ағылшын мектептерін - де енгізілген бастауыш мектептегі сауат ашу мен қарапайым есептеу стратегиясының негізін қалаушы принциптердің бірі болды. Теория - лық ғылыми зерттеулер балаларға заттарды сынап көруге, идеяларды салыстыруға, өлшемдерді қайта тексеруге, сұрақ қоюға және бағалауға мүмкіндік беруімен де белгілі болды. Соңғы онжылдықта ғылыми білім беруде конструктивизмнің танымалдылығы артса да, отызға жуық оқу - шы оқитын орта қалыптастырып, оқыту кезінде олардың бұрынғы білі - міне сүйену қиындық туғызбай қоймады (Murphy, 2003). Ойлау дағды - ларын дамыту барысында оқушылардың бұрынғы білімдерін талқылау (алдыңғы білімді пысықтау, негізгі сұрақтарды анықтау және ақыл-ой карталары сияқты құралдарды пайдалану) әлеуметтік конструктивисті теорияны негізге алады. Осы қысқа шолудан-ақ оқыту мен бала дамуының күрделілігін толық түсіндіріп беретін бірде-бір теория жоқ екенін көруге болды. Алайда кәсіби біліктілігімізді дәлелдеп, балалардың мінез-құлқын тү - сіну үшін теорияны білуіміз қажет. Доэрти и Хьюз (2009: 58) айтқандай, теориялар – балалардың әл-ауқатын сақтау және алға жылжыту, олар - дың танымдық, әлеуметтік және психологиялық дамуын қамтамасыз етуге бағытталған стратегияларымыздың «патшалары мен патшайым - дары». Балалар қозғалмай, тыныш отырып мұғалімді тыңдау арқылы да үйрене алады. Бұл олардың қиялы ұшқыр емес дегенді білдірмейді. Сол сияқты балалардың топтық пікірталаста, зерттеу жүргізуде немесе рөлдік ойындарда «белсенді» болуы олардың нәтижелі білім алып жат - қанын білдірмейді. |