20
мәтіндердің жіктелуі оның аудармасын зерттеудегі алғашқы нысан болып
табылады.
Утробина А.А. бойынша техникалық мәтіндер мынадай түрлерге
жіктеледі:
философиялық ғылымдар (логика, диалектика);
табиғи, техникалық ғылымдар (физика, химия,
биология, геология,
медицина); Мысалға медициналық мәтін:
Cancer: Generally cancer is a disease in which cells change and produce
more cells without control or order. All tissues and organs of the body are made of
cells. Normally cells divide to produce more cells only when the body needs them.
This process makes us feel healthy. Cancer appears when the body’s complex
chemical system becomes damaged and cells begin reproducing or dividing
without control. About one half of all cancer patients now survive for at least five
years after medical treatment.
қоғамдық ғылым (тарих, археология, этнография, география);
қондырма және базалық ғылымдар (политикалық экономия,
мемлекет
және құқық, өнертану, тіл біліміне кіріспе, психология, педагогика).
Мәселен, құқыққа қатысты мәтін:
Crime: Indictable, Summary and Hybrid Offences. From the point of view of
procedure, criminal offences may be divided into indictable, summary and hybrid
offences. Indictable offences are those which may be tried on indictment, i.e. by
jury; this is the only category known to the common law, and it includes all the
most serious offences.
Смирнов И.П. техникалық әдебиетті былай жіктейді:
ғылыми
әдебиет,
бәрінен
бұрын
ғылым
мен
техниканың
фундаментальды әдебиеті;
ғылыми техникалық әдебиет (ғылыми-техникалық
журналдар мен
конференция материалдары);
21
өнімді техникалық әдебиет;
белгілі ғылыми әдебиет (ғылыми және техникалық әдебиет
қалыптасқан күйінде) [17,97].
Мұны зерттеу жұмысымда техникалық мәтіндердің функционалды
классификациясын Ю.В. Ванниковтың зерттеуі бойынша схема түрінде
келтіреміз. Ол техникалық әдебиетті – ақпараттық және публицистикалыққа
бөлінеді. Техникалық мәтінің классификацияснының
ерекшелігі оған тек
және техникалық мәтіндер ғана емес осы саладағы ресми-іскерлік және
аралас стильді мәтіндер сияқты басқа да мәтіндердің жатуы болып табылады
[18,46].
Техникалық мәтіндер – техникалық және ақпаратты болып бөлінеді.
Техникалық мәтіндерге өндірістік – техникалық (техникалық құралдардың,
өндіріс
және технологияның тәсілдері, өндірісті ұйымдастыру мен
эксплуатация тәжірибесін сипаттау) мәтіндері жатады.
Ресми
іскерлік
мәтіндер
заңдық,
басқару
және
іскерлік
корреспонденция мәтіндерінен тұрады. Аралас стильді мәтіндер дегеніміз –
іскерлік құжат пен публицистикалық әдебиет. Іскерлік құжат техникалық пен
ресми іскерлік функциональды стильдердің белгілерін қамтиды. Ал
публицистикалық әдебиет болса публицистикалық стильдердің белгілерін
қамтиды.
Бұл классификацияның кемшілігі – техникалық
әдебиеттен хабарсыз
болу және техникалық құжаттың айқын мысалы болып табылатын жобалық
құжаттарды іскерлік құжаттардың қатарына жатқызу болып табылады.
Ю.В. Ваниковтың классификациясының артықшылығы - техникалық
саланың түрлі бағыттағы мәтіндермен таныс болу болып табылады, бұл осы
құжаттарды аудару кезінде аудармашыға көмек көрсетеді [19,67].