Байланысты: zhubanov k kazak tili grammatikasynyn keibir mseleleri (1)
С » – «
з » дыбыстарын сыбырлағанда естілгендіктен сыбыр дыбыстары
дейміз.
КВИНТ.
Ң әрпі (дыбысы) кейін шыққан. Мұның теңі (баламасы)
нк-нг ;
ңқ-нғ ;
йағмұр – жаңбыр; миңа – маған; маған – минға (
н аяққа кеткен). Бұрынғы заманда
ң дыбысының
нк болып жазылуы да содан.
ﺍﻟﻑ–
өгіз басы деген сөз. Бұрынғы қалпы мынау –
кішкенесі
А-а .
Б бік –
үй (
ебуй ) арабша ﺒﯾﺕ (бәит).
(ү) көз.
Дыбысты таңбалау арабтан, гректен, римнен қалған және осылардан
таралған.
Дыбысты түгел таңбалайтын ешбір ел жоқ. Тіпті кей ел
авантюр деп
жазып аважур деп оқиды,
а -дан
нт оқылмайды,
оу қатар келсе,
ув болып оқылады; «
й »
«
оу »-дан бұрын тұрса
ж болады. Орыстардың
ю әрпі –
иу ;
я әрпі –
йа .
* * *
Созылу . Дауыстыны созылады, дауыссызды созылмайды деу қате, бұл
екеуінің айырмасы – басқаша.
Дауысты . Дауыс – дыбыс шымылдығының желбіреуі (физиология жағынан);
дыбыстардың гармонды түрде байланысуы; дауыс – ән, ән – дыбыс. Дауысты
дыбыста да ән жағы басым; дауыссызда салдыр жағы басым. Таза дауысты,
дауыссыз жоқ. Дауыстылар түрлілігі – ауыз қалыбының түрлілігі. Дыбысты басым
жағының атымен айтамыз.
а/е, ә, ы . Мұның екі түрлі болуы ауыздағы кедергілердің түріне қарап қана;
