жене т.б. шыгармаларында ер турл! социалиста жене коммунист шм- дерге терен сараптау жасалып, олар топтастырыла бер1лш. «Мемлекетпк социализм» (Сен-Симон), «Синдикалды социализм» (Луи Блан, Лассаль), «Коммуникалдык*, немесе «кооперативпк* социализм (Оуэн, Фурье), «Анархиялык социализм* (Прудон, Кропоткин) шмдерш зергтеп, Туган- Барановский олардын ен кунды сипаттарын ашады, солардын непзшде курылатын когамдык курылыстын жагымды жене унамсыз жактары ту ралы терен ой-тюрлер айтты. Ол мемлекетпк жене коммуналды со циализм туралы шмдеп тулганын ерекенне артык реттеушшк орнату мен онын еркще шек коюшылыкты терюке шыгара отырып. бул шмдеп: 65
180-5
жекеше жене топтык (кооператив™) кэсшкерлж; |р! жэне усак еншрюп бхржпру; мемлекетон шектен тыс камкорлыгынан ендерют! босату; енбек ассоциацияларында, кауымдастыктарында, фалангаларында когамдык езщ-ез1 баскару; «эркшнщ кабшепне карай жене эр кабшеггщ енбепне карай» 6ШМД1 белу сиякты жагымды идеяларына ерекше токталды. Озшщ кептеген шыгармаларында ол капиталиспк курылыска объек тивп талдау жасауга тырысып бакты. Туган-Барановский адамды адам ньщ капиталиспк канауына карсы шыкты. вйткеш мундай канау адам дар арасындагы элеуметпк тецсдздосп калыптастырып, ныгайтады жэне мудделер кайшылыктарын кушейтедь Ол канауды тек экономикалык кубылыс, баска адамдардын енбепн канау гана деп карамады. Тулганы эрк1мн1н пайдалануы онын муддесже нуксан келпред!, деп санады. Сонымен б1рге Ту ган-Барановский капитализмнщ даму мумюндтнщ аса зор екешипн айта келш, ондагы ендорю куралдары на жеке меншжтшж, ерюн кэсшкерлж жэне орынды бэсекелестж адамдарды енд 1
