тынды шыгарды. Ол капиталиспк катынастардын калада да, деревняда да езше жол салып, калыптасуда екенш делелдедь Г. Плеханов маркстж детерминизмд! табанды коргай отырып, тарих тагы волюнтаризмге карсы шыкты. Ол адамзат когамынын тарихын кажетп занды процесс репнде жене адамдардын кызметшщ жемкя ретшде карастырды. Ол когамдык емгрдщ объективтж жене субъективпк жак- тарынын арасында езара тыгыз байланые бар, деп есептедь Ол Лавров, Ткачев, Михайловскийдщ елеуметтанулык теорияларын жене т.б. тарих тагы «геройлардыц» рел1 туралы меселеш барынша сынады. Плеханов- тьщ пж1р1 бойынша, тарихи дамуда шешуцп релд1 жеке адам емес, кер1- сшше, букара халык «ойнайды*. Бхрак ол тулганын тарихтагы релш б1ржола жокка шыгарудан алые турды. Букара халыкпен байланыскан, онын мун- муктажын колдайтын кернеклп тулга белгш б1р тарихи жагдайда улкен 67
когамдык рел аткарады жэне езшщ прогрессивп кызменмен когамдык козгалысты жеделдетед!, кернекп тулганын когамдык кызмепнщ манызды* лыгы онын когамнын даму жагдайын дурыс тусше бшуже байланысты, б!рак б1рде-б!р улы адам когамга куж еткен ёндаргс катынастарын тана алмайды, — деп корытады ол. Г. Плеханов идеалиспк тулганын жеке баска табынуын катты сынады. Элеуметтанушы репндеп онын аса келемд! енбеп осы едг В. И. Ленин де ертеректе жазган енбектершде халыкшылдардын елеу- меттанулык кезкарастарына карсы шыкты. Буржуазиялык жене халык- шыл-елеуметтанушылармен шктр таластыра отырып, маркснк когамдык формация женшдеп ережеш дамытты. Бул ереже бойынша когам белгш б!р тарихи даму сатысында ем 1
р сурш, дамитын пр! организм. Плеханов- тан кейщ Ленин де тулганын тарихтагы рел! женшдеп субъектйвпк мето-