Ұлы дала тұЛҒалары қҰдайберген
рақ/-рек грамматикалық көрсеткіші кездесетінін айтса, М.Томанов -рақ/-рек
жүктеу/скачать 3,08 Mb. Pdf көрінісі
|
fccc01431d3e67547942d7aa722f633c
| рақ/-рек
грамматикалық көрсеткіші кездесетінін айтса, М.Томанов -рақ/-рек және - лау/-леу жұрнақтарының бір негізден өрбігенін, яғни л>р, у>қ дыбыстық сәйкестігінің нәтижесінде негіз екі түрлі жұрнаққа жарылғанын көрсетеді. Н.Ильминский де - лау/-леу жұрнағы қазақ тіліне ғана тән екендігін айтады. Бұл пікірді Ғ.Мұсабаев та қуаттайды. Ендеше, - лау/-леу жұрнағы о баста - 104 рақ/-рек жұрнағынан тарағанымен, кейіннен екі жұрнақтың да сақталып қалғанын көреміз. Осы күнгі грамматикаларда шырай түрлері соңғы кездері үш не екі түрде ғана аталып жүр. Қазақ тіл білімінде салғастырмалы аспектіден «Сын дәрежесі категориясын» арнайы қарастырған Қ.Рысалды шырайдың түрлерін функционалды тұрғыдан бірнеше мағыналық топқа жіктейді. Сын дәрежесінің салғастыру немесе салғастырусыз жағдайында айқындалуын басты ұстаным етіп алып, шырайдың қазақ тіліндегі екі субпарадигмасын береді. Олар: 1) Шырай категориясының қазақ тіліндегі бір субпарадигмасы: Теңдік шырай – ( сендей ) күшті; Салыстырмалы шырай – ( сенен ) күшті; Асырмалы шырай – ( олардың іштеріндегі ) ең күштісі. 2) Екінші субпарадигмасы: Жай шырай – кіші, үлкен ; Бәсеңдік шырай – кішілеу, қызғылт, қартаң ; Күшейтпелі шырай – өте, аса, тым, күшті (46, 80). Қазіргі тіл білімінің дамуы тіл бірліктерінің барлық деңгейді қамтитын кешенді мағыналық құрылымын айқындауды мақсат етіп отыр. Осы тұрғыдан, Қ.Жұбановтың шырай түрлерін семантикалық реңктеріне қарай бөлшектеп, саралып, жіктеп көрсетуі бүгінгі лингвистикадағы жаңа ғылыми парадигманың сұраныстарына толық жауап берген болар еді. Бүгінгі ғылыми грамматикаларда аталып жүрген жүктеу/скачать 3,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|