Кұралы. Орал: М.Өтемісов атындағы БҚм у бак, ж эне баспа орталығы, 2007



Pdf көрінісі
бет19/87
Дата24.01.2023
өлшемі3,47 Mb.
#166222
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   87
Байланысты:
сімдіктер систематикасы О у ралы

. ^
деңелер. 
Хламидоспоралар
ыдыраған сәтте оның шетінен түзілетін шар 
денесі ыдыраған сэтте пай да
- бұларда шар тәрізді денелер, мицелийдш бар
болады. 
беюі 
спорангияларда 
түзілген
Саныраукұлактардьш 
жы ныссыз 
конидиялар көмегімен жүзеге
эндогенді споралар көмегімен немесе экзог
асады. 
жыныс процесі - оогам ия және
Төменгі сатыдағы сакыраукүлактарды 
асады .
зигогамия жолдарымен гаметалар аркылы 
көбею процесі екі кезеңнен
Ж оғары 
сатыдағы саны раукрактарды н 
тұрады: 
япасының плазмаларының бір-бф іне
Плазмогамия (аталык ж эне аналы к клетк 
тек дикарион түзіледі-
қүйылуы). Ядролар бүл * агд ай д а крсылмаидь,
Кариогамия (ядролардын косылуы). 
жыныс мүшелері болады.
Қалталы 
саңыраукұлактарда жаксы даіу 
инадан т^радЫ. Антеридии
А налық - архикарп аскогон жэне тр 
аск0Г0Нға кұяды. Аталык
трихогина аркылы өзінін көпядролы с¥ иь 
түзеді. Дикариондар 
шеткі
жэне аналық ядролар қосылып дикарио 
дикарионы бар аскогенді
бөлігіне жылжиды. Бұдан кейін аскогоНН 
ізді иіледі. Дикарион ядросы екі
гифалар өсіп шығады. Гифанын ¥ шы ілмек 
қарай көтеріліп аякша түзшедц
ұқсас емес ядроларға ыдырайды. Біреуі жоғ 
кейін дикарионнын ядролары
ал екінш ісінен ілмек пайда болады. 
бөлінеді сүйтіп калтада 8 спора 
қосылып диплоидты ядро түзеді де, ол үш р
түзіледі. 
мүшелері 
болмайды. Жынысты
Базидиальды саңыраукүлактарда жь 
аркылы жүзеге асады. Ядролар
көбею процесі екі клетка 
ядроларынын 
кось 
п д ИКариотикалык гифалар
дикариондар түзеді. Ал олар бір-бірш ен 
ы> оЛ пряжка деп аталады.
калыптасады. М үндай гиф ада бүртік паид 
„ кетеді. біреуі аяғына
Дикарионны ң ядролары бөлінеді: екеуі ж ^
аякд т м е н пряжка бір-оірінен 
кетеді, 
ал 
енді біреуі пряж кага кетеді. 
од
жактау арқылы аж ырайды. 
төменге карай созылып аякшаға
Д икарион ядролары қосылады, пря* йыкшасы еріп кетеді де жан|| 
бекиді, оларды ң арасы ндағы жақтау к 
пл0ИДТы ядро екі рет бөлініп
дикариондар түзіледі. Ж оғары бөліпнде 
М0„ф измімен айрыкшаланады, яғни 
базидиоспора түзеді. Санырауқүлактар пле? пііад ЬЬ
эрбір саңы раукұлакты н споралары әртүрлі‘ 
миНерализациялап, топырак 
Саны раукұлақтар органикалы к за


түзілу процесіне қатысады. Табиги биоценозда зат алмасу процесінде орны 
айтарлықтай.
А ш ыткы саңыраукұлактары нан, спирт, шарап, квас, сут өндірістерінде 
кеңінен пайдаланылады. Аспергилл саңырауқұлакгарынан лимон, қымыздык 
т.б. қыш кылдар жэне ферменттер алады. Бұл кышқылдар мен ферменттерді 
мата, тері және тамақ өнеркәсібінде пайдаланады.
Көптеген саныраукүлактар жеуге жарамды, күрамында акуыз, май, көмір 
сутекті заттар жэне дәрумендер болады. Оларды тамаққа қуырылған, 
кептірілген, түздалған жэне маринадталған күйде пайдаланады.
Саңырауқүлактардан 
кептеген 
антибиотиктер 
(пенициллин, 
стрептомицен, аспергиллин, ауремицин, хлоромицетин, т.б.) алады.
Саңырауқұлақтардьщ көбі ауылшаруаш ылығына зиян келтіреді: тат жэне 
күйе саңырауқұлактары.
Паразитті саңырауқұлактар адам мен жануарларда «микоз» ауруын 
туғызады .О лар адамның терісін, шаш түктерін, тырнағын закымдайды.
Улы саңыраукүлактардан (солғын поганка, кызыл мухомор, т.б.) адам тез 
уланады.
Саңыраукүлақтар 
бөлімі 
мицелийлерінін 
болуына, 
оның 
морфологиясына, жемісті денесінің құрылысына, спора түзуші 
мүшесінің 
сипаты на карай 6 класқа бөлінеді:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   87




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет