Кұралы. Орал: М.Өтемісов атындағы БҚм у бак, ж эне баспа орталығы, 2007
Араукариялар түкы мдасы - Araucariaceae
жүктеу/скачать 3,47 Mb. Pdf көрінісі
|
сімдіктер систематикасы О у ралы
- Бұл бет үшін навигация:
- А раукария туысы (Araucaria)
- Агатис туы сы (Agatis)
- Подокарпты лар түкымдасьг- Podocarpaceae
- Тиссалар түкымдасы - Т ахасеае
| Араукариялар түкы мдасы - Araucariaceae
Ең ежелгі, әрі қарапайым түқымдас, сперматазоидтары 1968 жылы табылған. Биік, мәңгіжасыл ағаштар (биіктігі 50-75 м, диаметрі 1-2,5 м), 2 мын жылға дейін өмір сүреді. Орман ш аруаш ылығына тиімділігі 300 жаска дейін. Тек қана оңтүстік жарты ш арда (Оңтүстік Америка, Австралияның шығысы, Ж аңа Зеландия, Ж аңа Гвинея, Тасмания) таралған. Біздін кезімізге дейін тек 2 туысы сақталған: А раукария (шамамен 20 түрі бар), Агатис (20-25 турі белгілі). А раукария туысы (Araucaria) үнді тайпасы араукандардын күрметіне аталған (Чилидегі А рауко провинциясы). А раукария Оңтүстік А мерикада кездеседі, 2 түрі бар: кең таралған - чили араукариясы (Чилиде жэне Аргентинаның батысында) жэне бразилиялық араукария (Бразилиянын оңтүстігінде жэне Отты жерде кездеседі). Бүлар биік өсімдіктер (60 метрден 47 жоғары), өте тығыз сүрегі кең колданыска ие. Түкымдары ірі жэне тамакка пайдаланылады. Агатис туы сы (Agatis) - биік ағаштар (биіктігі 70 м-ге дейін, диаметрі 2- 3 м), жапырактары ірі (ұзындығы 17-18 см, ені 6 см), бірак ұсак жапыракты түрлері де болады. Австралияның шығысында, Ж ана Зеландияда кездеседі. Сүрегі ете тығыз, мықты (кеме жасауда, музыкалык аспаптар жасауда сүрегін пайдаланса, шайырынан лак, сыр жасауда колданады). Подокарпты лар түкымдасьг- Podocarpaceae 140 түрі белгілі. Оңтүстік жарты шарда таралған, алайда кейбір түрлері шыгыска карай ығыскан, Үндістан, Қытай, Ж апонияда кездеседі. Бұлар жапырактары көлемді (15-35 см) ірі ағаштар (биіктігі 50-60-80 м), немесе бүталар. Өкілі: П одокарпус (Аяқжеміс). Тиссалар түкымдасы - Т ахасеае Тиссалар - мэнгі жасыл ағаштар немесе бұталар. Солтүстік жарты шарда таралған. Екі үйлі. жапырактары таспа тәрізді, кезектесіп орналаскан. Біртіндеп жойылып бара жаткан ежелгі туқымдас. Негізгі ерекшелігі: кәдімгі бүрлердін болмауы, ал аналык бүрлері тіптен жок. Тұкымбүрлері өркен ұшындагы жапырактарынын колтығында орналаскан. Түкымбүрі. соңы нан тұкым д а етті орама жапырактармен жабылған, алғаш ында жасыл реңді, кейін аш ы к түстерге боялады. 4 туысы. 20 түрі бар. Ең кең тараған туы с — тис (Taxus). Т. baccata (кәдімгі, жемісті тис). Бұл ағаш, биіктігі 15-20-30 м, диаметрі 1,5 м. өмір суру үзактығы 2-3 мың жыл. Ж ерорта теңізінде, Кіші А зияда, ТМ Д елдерінде (Украина, Белоруссия, Кавказда) таралған. Ж апырактары таспа тэрізді, жалпак, кезектесіп орналасады. Сүрегі өте тығыз, кызыл түсті, осыдан «кызыл терек» деп атап кеткен. Сүрегінің шіруі өте үзак уакыт журеді. Құрылыс материалы ретінде колданылады. Тис шырпуға көнеді, бірак өте жай өседі. жүктеу/скачать 3,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|