АКИНЕзИЯ (грек.
акіпеsіа – қаз.
қимыл-қозғалыс )
– адамның өздігі-
нен аяқ-қолын қимыл-қозғалысқа кел-
тіре алмай қиналуы. Ондай адамның
қол-аяғы мен өзге мүшелерін жансыз-
дандыратын аурудың түрі. Мұндай
кеселге адам долданып ашу-ызаға бу-
лыққан кезінде ұшырауы мүмкін.
Аурудың бұл түрі кейбір жағдайда
адамды әлсіздендіріп, қимыл-қозға-
лыс әрекеттерін баяулатады. Бұл жайт
гипокинез деп те аталады. Ауруды ем-
деу оның түрі мен сипатына орай жүр-
гізіледі.
АККОМОДАЦИЯ (лат.
ассомоdatio –
қаз.
көз үйрету (үйрену);
көз үйрену )
. А. – Ж.Пиаженің интеллекттік даму
теориясындағы субъекттің сыртқы
орта әсерлеріне жауап қайтару тенден-
циясының бірін білдіретін ұғым. Жал-
пы, индивид сырттан келетін әсерлер-
ге екі түрлі, бір-біріне қарама-қарсы
үрдіспен – ассимиляция және А. –
жауап береді. Егер субъектіде қамти
алмаса, онда бұл схемалар қайта құ-
рылып, жаңа объектіге қарай бейім-
деледі. Сөйтіп, жаңа жауап қату тә-
сілі пайда болады. Демек, субъект схе-
маларының объектіге төселуі А. деп
аталады. Субъект мінез-құлқының
әрбір актісінің ұйымдасуын білдіре-
тін белгілі бір құрылымның дина-
микалық аспектісін адаптация құ-
райды. Ол ассимиляция мен аккомо-
дацияның арасында тепе-теңдік ор-
науынан, осы екі процестің үйлесуі-
нен пайда болады. Өсе келе, баланың
ақыл-ойы жетіледі. Ол біртіндеп, ті-
келей қабылдаудың әсерінен босап,
реализмнен объективизмге өтеді. Мұ-
ның өзі бала ойлауының эгоцентризм-
нен арылуын білдіреді. А. – (Ж.Пиа-
же теориясында) қалыптасқан білім-
ді, икемділікті және дағдыларды
пайда болған жаңа жағдайларға сәй-
кестендіріп өзгерту.
АКМЕ – тұлғаның дамуының же-
тілгендігі және іс-әрекет пен шығар-
машылықта едәуір жоғары жетістік-
терге жетуімен сипатталатын, оның
соматикалық, физиологиялық, пси-
хологиялық және әлеуметтік күйі. Бұл