А. Т. Сағынаев МҰнай мен газдың физикасы және химиясы
Қатты парафиндерді карбон қышқылдарына тотықтыру
жүктеу/скачать 6,98 Mb. Pdf көрінісі
|
S4
- Бұл бет үшін навигация:
- 15.2. Циклоалкандардың тотығуы
| 15.1.3. Қатты парафиндерді карбон қышқылдарына тотықтыру
Қатты парафиндерді ауа оттегісімен катализатор қатысында 100-130 о С тотықтырады. Бұл кезде карбон қышқылдарымен бірге гидропероксидтер, спирттер, кетондар, күрделі эфирлер және басқа полифункционалды өнімдер (гидрокси-, кето-, дикарбон қышқылдары, лактондар, кетоспирттер, дикетондар) түзіледі. Қалыпты алкандар молекуласында тек қана екіншілік С-атомдары тотығады. Тотығу процесінің алғашқы молекулалық аралық өнімі екіншілік гидропероксид болып табылады: R О 2 • радикалының бос валенттілігі көмірсутектің басқа молекуласынан Н- атомын бөліп алу арқылы қанығып қана қоймайды, сонымен бірге пероксид тобынан β- және γ-орындарға изомерленуі нәтижесінде де іске асады: Екіншілік гидропероксидтердің ыдырауынан кетондар түзіледі: Кетондар оттегімен оңай әрекеттеседі. Түзілген α-кетогидропероксид дикетонға, қышқылға және альдегидке ыдырайды: 197 моно- және дикарбон қышқылдары Дикетондар α-, β-, γ-орындардағы С–С-байланыстарын үзіп қышқылдар түзеді. 15.2. Циклоалкандардың тотығуы Циклоалкандардың тотығу процесінің өнімі капролактам өндірісінің шикізаты болып табылады. Капролактам түгелдей дерлік синтетикалық талшықтар өндірісінде қолданылатын өте маңызды полиамидтердің бірі – найлон-6 алуға жұмсалады. Қазір циклогексаннан капролактам алудың 9 өндірістік әдістері белгілі. Барлық әдістердің бірінші сатысында циклогексан оттегімен тотығып циклогесанол мен циклогексанонның қоспасын түзеді, ал екінші сатысында осы қоспаны тотықтырып адипин қышқылын алады: >Көрсетілген сызбанұсқада циклогександы тотықтыру кезінде жүретін барлық аралық реакциялар берілмеген. Процестің жүру жағдайына, катализатордың түрі мен концентрациясына және басқа факторларға байланысты түзілетін өнімдер арасындағы сандық қатынас едәуір өзгеруі мүмкін. Циклогексанның тотығуы кезінде айнымалы валентті металдардың катализдік белсенділігі мына қатарда баяулайды: моно- және дицикло- гексиладипинаттар 198 Өндірісте негізінен кобальт пен марганецтің нафтенаты, лауринаттары, стеараттары (CoSt 2 , CoSt 2 OH, MnSt 2 ) қолданылады. жүктеу/скачать 6,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|