Оқулық Алматы, 013 Қ. А. Абдуқадырова əож 665. 6/. (075. 8) Кбж 35. 514я73 а 14 Пікір жазғандар
жүктеу/скачать 7,49 Mb. Pdf көрінісі
|
munai
| 7.5. ЭТТҚ аппараттарының қондырғысы
Тұзсыздандыру қондырғысының негізгі аппараты жоғары кернеу- лі өзгермелі ток жүргізілген электродегидраторлар болып табылады. Зауыттағы жəне өнеркəсіптегі ЭТТҚ қондырғысында конструкциясы əртүрлі электродегидраторлар қолданылады. Олар: шарлы, тік, көл- денең электродегидраторлар. Тік электродегидраторлар – диаметрі 3 м, биіктігі – 5 м жəне көлемі – 30 м 3 болатын цилиндрлі ыдыс. Ішінде фарфорлы изоляторларға ілінген металды пластиналар электродтар болады. Ток əрқайсысының қуаттылығы 5кВА (киловатт ампер) кернеу 15-33 кВ-қа дейін. Шикізат электродтарға аппарат құбырының осіне тік қондырылған штуцер арқылы беріледі. Өңделген мұнай электродегидратордың жоғарысынан, ал тұндырылған су төменінен кетеді. Тік электродегидратордың кемшілігіне аз өнімділігі, тұздау темпе- ратурасының жеткіліксіздігі жатады. ЭТТҚ қондырғысында өнімді- лі гі төмен болғандықтан, параллельді 6-12 аппарат жалғастырыл- ған. 1955-70 жылдары құрылған қуатты электро тұзсыздандыру шы қон дыр ғыларда сыйымдылығы 600 м 3 жəне диаметрі 10,5 м шар лы электро дегидраторлар қондырылды. Мұндай дегидраторлардың тиім- ділігі сағатына 300-500 м 3 , жұмыс принципі тік ЭТТҚ-мен бірдей, 116 бірақ шикізат енгізетін жері жəне электрод жұптары үшеуден. Шарлы дегидраторлардың өнімділігі 10-15 есе жоғары, бірақ бұлардың дауысы қатты жəне дайындалуы қиын. Сонымен қатар, бұлар жоғары қысымда жұмыс жасай алмайды, қысымды жоғарылату үшін аппаратқа көп металл шығындалады. 9-сурет. 1ЭГ160 көлденең электрдегидратордың көлденең қимасы. 1 – шикізатты енгізуге арналған штуцер; 2 – төменгі коллектор; 3, 4 – электродтар; 5 – жоғары коллектор; 6 – тұзсыздалған мұнайдың шығарылуы; 7 – өтпелі изолятор; 8 – ілмелі изолятор. Соңғы жылдары біздің елімізде көп тарағаны – көлденең ЭТТҚ. Бұл ЭТТҚ-ның жұмыс қысымы 18 атм. жəне процесс температурасы 140-160°С. Көлденең ЭТТҚ-ның диаметрі 3-4 м жəне көлемі 80-160 м 3 -ке дейін. Бұларда температураны жəне қысымды көтеру үлкен рөл атқарады, ол ауыр тұзсызданатын мұнайларды терең тұзсыздандырады жəне сусыздандырады. Көлденең ЭТТҚ-дағы электродтар аппараттың ортасында орналасады. Олар бір-біріне көлденең ілінген, арақа- шықтықтары 25-40 см. Көлденең ЭТТҚ-ға шикізатты енгізу аппаратта көлденең орналасқан арнайы маточник деп аталатын құрылғы арқылы іске асады. Мұнай аппаратқа түскеннен кейін тұндырылған су қабатына бара- ды, содан кейін электрод асты зонасына келеді. Одан электрод ара лық кеңістікке, соңынан электрод үсті зонасына барады. Дегидратордың 117 жоғарғы бөлігінде өңделген мұнайды шығаратын коллекторлар бо- лады. Бұл конструкцияның жетістігі: мұнай қозғалысының жəне мұ найдың аппаратта бөлу уақыты мен жолының ұзақтығында. Се- бебі, бұларда шикізат енгізетін жер төмен орналасқан, бұл судың тұну жағдайын жақсартады. Сонымен қатар, горизонтальді ЭТТҚ-да судың ірі тамшылары қатты электр зонасына қорықпай-ақ су мөлшері көп мұнайларды өңдей беруге болады. Шарлыға қарағанда меншікті өнімділігі 2,6 есе көп, ал меншікті металл шығыны 2,5 есе аз. Электротұзсыздандыру қондырғысында жұмыс істейтін жұмыс- шыларға электр тоғы жоғары аппараттармен жұмыс жасуға тура келеді. Бұл ЭТТҚ қондырғысының қауіптілігін күшейтеді. Электродегидратордың трансформатор жəне реактивті катушкалар орналасқан жоғары бөлігінде торлы қоршаулар болады. ЭТТҚ-дың жоғарысында көтерілетін баспалдақта. Баспалдақтың есігі ашылғанда электр тогын сөндіретін блокты құрылғы болады. Аппараттардың əрқайсысында электродегидратордағы мұнай деңгейі төмендегенде кернеуді сөндіретін құрылғы болады. Электродегидраторлардың ішінде жəне жоғарысында орналасқан құрал-жабдықтарды жөндеу үшін кернеуді сөндіру керек. Дегидратор тұрған орынды мұқият желдету керек. Трансформатор кернеуінің жоғары жағына ток келмеуін бақылау керек. |