Асанбаи асқаров үлы түраннын үлдары «НҮрлы әлем»


жинап, “билер кең есін ” құрды. Олардың арасында Т еле би, Қазы бек би



Pdf көрінісі
бет137/299
Дата19.08.2023
өлшемі27,11 Mb.
#179883
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   299
Байланысты:
ҰЛЫ ТҰРАННЫҢ ҰЛДАРЫ

жинап, “билер кең есін ” құрды. Олардың арасында Т еле би, Қазы бек би,
Әйтеке би бастаған сұңғыла сүлейлер бар еді.
Ол заман үш жүз бірге араласқан,
Бағынып еш патшаға қарамастан.
Хан шығып ортасынан халқын билеп,
Билері үкім етіп, өрнек шашқан, - деп алаштың ұлы ақыны Міржақып
Дулатов жырға қосқан әділет заманның самалы ескен шақ екен.
Тәуке хан қандай бір мемлекеттік мәні бар, қиын түйінді мәселе болсын,
әуелі осы “билер кеңесінің” мәслихатына салып барып жүзеге асырған. Бұл
“билер кеңесінің” құқы да өте жоғары болған. Олар әр мезгілде, кейде жы-
лына бір, бүкіл ел өкілдерінің басын белгілі бір жерге (М әртөбе, Күлтөбе)
қосып, соғыс, бітім ж ене басқа да даулы үлкен мәселелерді қараған.
Т ебе би - Теле бидің басшылығымен жоғарыда айтылған “билер к еңесі”
Т ә у к е хан з а ң ы - “Ж еті Ж арғыны” жазады. Ә рине мұнда Е сім ханны ң
“ес к і”, Қасымханның “қасқа”, Тәукеханны ң “тура” биліктеріне жаңадан
баптар енгізіледі.
Жер дауы, баяндайтын біріншісі,
Ру, қоныс пен меншікті ісі.


Үлы Түранның Ү лдары
103
Иеленген жеріне жанжал болса,
Біреуге басымдық қып озбыр кісі.
Үйі-іші мен баланы тәрбиелеу,
Болған тосын заңының екіншісі.
Үрлық-қарлық, барымта-үшінші заң,
Баян етер бәрінде білген кісі.
Төртінші боп саналған мынау заңы,
Бір халықпен басқа ру болса дауы.
Үлтын жаудан қорғамақ— бесінші бұл,
Алтыншы, жетінші - құн дауы, жесір дауы.
Заң тармақтарын да өлеңмен ұққан халықпыз ғой. Міне, “Жеті Жарғ-
ының” мән-мақсаты осылар еді.
Тәуке хан сыртқы саясаттың да семсерін серттей ұстап, көрші елдер-


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   299




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет