Асанбаи асқаров үлы түраннын үлдары «НҮрлы әлем»


Шын есімі — Атық. Туған жылы да, дүние салған уақыты да белгісіз



Pdf көрінісі
бет143/299
Дата19.08.2023
өлшемі27,11 Mb.
#179883
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   299
Байланысты:
ҰЛЫ ТҰРАННЫҢ ҰЛДАРЫ

Шын есімі — Атық. Туған жылы да, дүние салған уақыты да белгісіз.
Өмір сүрген кезеңі — XVII ғ аяғы мен XVIII ғ басы деп болжауымызға бо-
лады. Әбілхайыр II дейін кіші жүзде билік жүргізген. Самарқанның әміршісі
Ж алаңтөс батырдың немересі.
Ж оғарыда әңгім е еткен “Жеті Ж арғыньГ жасауға атсалыскдн. Тоукс
ханның тірегі болған. Оның ұйымдастырғыштығы, даналығы Төле би, Кдзы-


Үлы Тұранның Ү лдары
107
бек бимен қатар өлең-жыр, дастандардың алтын арқауына айналған. Қаза-
нғап Байболұлы атақты осы үш бидің атына арнаған өлеңінде:
Онан да өткен Әйтеке,
Қудан ұшқыр, құланнан.
Мұндай шешен болмайды,
Бір сөзін жүз макалдап,
Сипаттап қандай тіркейді, — деп толғайды.
Ал, бүгінгі ұрпақ Әйтеке би сынды бабаларымыздың толык тұлғасын та-
нып біле алмайды. Өйткені, олар туралы бізге жеткен ауызша деректерден
басқа тарихн дәлелді құжаттар өте аз.
Егер осы даланың үш данышпаны — Төле би, Қаздауысты Қазы бек,
Әйтеке бабаларымыз қазақ халқының басын біріктірмесе, олардың билігі,
ақыл-ойы, кеңесі болмаса, біз бүгінгі күннің д әр еж е сін е ж етпес едік.
Тұранның тозған бір пұшпағына айналып, жер бетінен жойылып кетуіміз де
ғажап емес еді-ау!..
Тұран—ұлан-байтақ өлке. Ол әлі де өз койнында тарихтың талай-талай
тылсымен жасырып жатыр. Осы ұлан-асыр өлкеде сан мың ғасыр құрсауы-
на алып жатқан заманалардағы қилы-қилы кезеңдерді мұқият зерттеу,
біздің алда тұрған абыройлы міндетіміз. Оған, ең алдымен, егемен Қазақ-
станның озық ойлы, зерделі тарихшылары, этнографтары бел сен е
атсалысуы абзал.
ӘБІЛХАЙЫР ХАН
Әбілхайыр хан — кіші жүз ханы. Туып, өмір сүрген жылдары — 1693-1748.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   299




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет