жыр”
Үлы Тұранның Үлдары
35
Бізге Манас талайғы ғасырлар белесінен өтіп жетті. Ол түркі тілдес ха-
лықтар үшін әділеттіліктің символы іспетті. 1995 жылы бүкіл Орталық Азия
“Манас” эпосының мың жылдығын салтанатты түрде атап өтті.
И ә, мың жыл! Тағы да мың жыл өтер, бірақ Манас ешқашан да ұмытыл-
мақ емес.
МАХМҮТ ҒАЗНАУИ
Себүк-тегіннін ұлы
Саманидтік билеушілер түркі тайпаларынан қолға түсірген қүл-тұтқын-
дардың іш індегі таңдаулыларын кейбір маңызды провинциялардың
жергілікті жердегі өкілі етіп ұстағанды тәуір көрген. Міне, солардың бірі
Әли-тегін уақыт өте келе Қорасан қаласының әскери басшысы болып та-
ғайындалады. Алайда өзінің әміршісі қайтыс болғаннан кейін ол қызметтен
түседі. 962 жылы өкпелі көңіл-күйі жабырқап, күйзелген шағында Тұранға
таяу мандағы Газнаға қайтып оралады. Көп үзамай сол жерде дүние салады.
Ғазнауидтер династиясының негізін қалаушы С ебук-тегін осы Әли-
тегіннің күйеу баласы. С ебук-тегін өз қарауындағы ж ердің көлемін
ұлғайтты. Үндістанда ол раджиугтерді тас-талқан етіп жеңіп, өзінің өкілін
сайлады. Персияда Хорасанды өзіне қаратты және де Қараханидтердің ауыр
соққысынан Саманид мемлекетінің құлағанын пайдаланып, Махмуд Ғаз-
науи Хорасан, Табаристан, Ғазнеустан мен Хорезм аймақтарын жаулап
алды. Ө зінің қуатты көрш ілерімен, Илек-ханмен бітімге келіп, онымен
Әмудария жағындағы шекарасын белгілеп алды. Ол Үндістанға әлденеш е
рет жорық жасады. 1001 мен 1026 жылдар аралығында он екі рет Солтүстік
Үндістанға әскери жорық ұйымдастырды. Көп ұзамай ол Кашмир мен Пен-
жабтың шегінен алып, Канаужбен Муттраны 1018 жылы басып алды да 1024
жылы Гужерабтың астанасы Саминат Анхальварды өзіне қаратты. Осы экс-
Достарыңызбен бөлісу: |
