И. Т. Алдибеков
Е к [Вт/м 2 ] деп аталатын шама қолданады
жүктеу/скачать 2,7 Mb. Pdf көрінісі
|
OIpfmz5UdRAokhv7ETqW2tM9cLGBYN
|
Е к [Вт/м 2 ] деп аталатын шама қолданады . Қарқындылық – сәулелерге перпендикуляр Жердің 1 шаршы метр ауданына 1 секундта келетін қуат. Күн сәулесі атмосферадан өткен кезде әлсірейді, өйткені сәулені бұлттар, озон, щаң, күл, түтін және аэрозолдар бөлшектері бойына сіңіреді және жарық ағынын газдардың молекулалары жан-жаққа шашыратады. Жарықты мұндай сіңірулерді « атмосфераның оптикалық тығыздығы немесе атмосфералық масса (АФМ)» деген ұғым арқылы сипаттайды. Атмосфералық масса нөлге тең болғанда (АФМ 0 болғанда) атмосфераның жоғарғы шекарасында және ғарыштық кеңістікте күн сәулесінің қарқындылығы Е к = 1360 Вт/м² тең болады. АФМ 1 мәні Күн зенитте орналасқан кезде теңіз деңгейінен жоғары таза бұлтсыз аспанның оптикалық тығыздығына сәйкес келеді. Атмосфералық массаның стандарттық мәні ретінде
АФМ 1,5 саналады, бұл θ = 41°49′ болғанда Е к = 835 Вт/м² тең болатын шама. Оптикалық жиіліктер диапазонында электромагниттік сәулеленудің кванттық сипаты білінеді . Электромагниттік сәулеленудің кванты – фотон – 16 тыныштықтағы массасы нөлге тең және жылдамдығы жарықтың жылдамдығы тең элементарлық бөлшек. Оның электрлік заряды, магниттік моменті болмайды. Фотондар энергиясы hν=[эВ] толқын ұзындығы λ болғанда: hν = hc/ λ= 1,24 /λ, (2.1) мұндағы h =6,63∙10 -34 Дж∙с – Планк тұрақтысы; с = 2,99∙10 8 м/с - жарық жылдамдығы; λ – толқын ұзындығы, мкм. Электрон-вольт – потенциалдар айырымы 1 В тең екі нүктенің арасында электронды жылжытуға керек жұмыс, 1 эВ =1,6∙10 -19 Дж. Толқынның шекаралық ұзындығы – бұл фотоэлементтің тиым салынған зонасы Е g тең материалдың осы ұзындықтан бастап фотонды сіңіре бастайтын ұзындық: λ ш = 1,24/ Е g . Жартылай өткізгіш ұзын толқынды сәулелерді сіңіріле алмайды, яғни фотоэлектрлік түрлендіру тұрғысынан бұл сәулелер пайдасыз. Жер бетіне түсетін күн сәулелерінің белсенділігі көптеген факторларға байланысты: қарастырылатын аймақтың ендігі мен бойлығына байланысты; географиялық және климаттық ерекшеліктеріне байланысты; атмосфераның жағдайына байланысты; күннің горизонттан биіктігіне байланысты; Жердегі күн сәулесінің қабылдағышының орналасуына байланысты. Жер бетіне жететін жалпы күн сәулесі, әдетте, үш құраушыдан тұрады: а) тікелей күндік сәулеленуден – қабылдағышқа Күннен түсетін параллель сәулелерден; б) диффузиялық немесе шашыраңқы күндік сәулеленуден - атмосфералық газдар мен аэрозолдардан шағылысып келетін сәулелер; в) жер бетінен шағылысқан күндік сәулеленуден . жүктеу/скачать 2,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|