байланыстыру қажет, о л
үш ін
сөздерді
байланыстыратын
тіл дік түлғаларды
білу
кврвк.
Б о л а ш а ң
қ&зақ т іл і
мүғалімі орыс тілін»
оыың грамматикалы ң қүры лы сы н,
қазақ жөне орыс тілдерінің үқсастыгы мен айырмаш ы-
л ы р ы н
да білу керек. Ө йткені, орыс тілді оқуш ы ларға
ңазаң тілінің қиы нды қтары н ж еткізу жөне оларды өзара
сөйлеуге үйрету үш ін мүғалім мектеп бағдарламасының,
ңазақ тілі оқулығының теориялы қ негіздерін ж аксы мең-
геруі тиіс.
Сүрақтар:
1. Қазақ тілі қай жылы мемлекеттік мәртебеге ие болды?
2. Орыс тілді оқу щы л арға ңазақ тілін үйретудің басты маң-
саты қандай?
3. Ауызша жөне жазбаша тіл дамыту жүмыстары неге бай-
ланысты жүргізіледі?
Тапсы рма:
1. Қазақстан Республикасының "Тіл туралы" задындағы
тілге қойылатын талаптарды ата.
2. Орыс мектептерінде қазақ тілін оқыту мөселесіне арна-
лған ғалым-әдіскерлердің еңбектерін ата.
Әдебиеттер:
1. С.Рахметов. Қ азақ тілін оқы ту методик асы. - А л
маты, 1 9 8 2 .
2. Н.Оралбаева, К .Ж аңсы лы ңова. Орыс тіліндегі мек-
тептерде ңазаң тілін оқы ту өдістемесі. - А лм аты , 1996.
3. "Қ азакстан Республикасы ндағы Т іл ту р ал ы ” ҚР-
ның Заңы . - А лм аты ,1997.
4. Д.Әлімжанов, Ы .М аманов. Қ азақ тілін оқы ту ме-
тодикасы. - А лм аты , 1965.
8
2-ТАРАУ
ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУ ӨДІСТЕМЕСІНІҢ
ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Жоспар:
1. Қазақ тілін оқыту өдістемесінің тіл білімдік негізі.
2. Қ азақ тілін оқытудың психологиялы қ негізі.
3. Қазаң тілін оқытудың дидактикалы ң негізі.
2.1. Қ а з а қ тіл ін о қ ы ту өдістем есінің т іл б іл ім д ік
н е гізі
Қ азақ тілін оқыту өдістемесі ңазақ тіл білімі оңыты-
латы н тіл салалары на негізделіп ж асалады . Оңыту про-
цесінде оңуш ылардың сөзді дүрыс айту, сауатты ж азу
дағдысын ңалыптастыруга көңіл бөлінгені жөн. Сондың-
тан тілдің фонетика, орфография жөне орфоэпия сияң-
ты бөлімдерін меңгерту өз нөтижесін береді. Егер оқуш ы
осы бөлімдер бойы нш а берілген білімді ж ете түсініп,
ж ақсы меңгерген болса, ол ойын ж үйелі, дүрыс айты п,
қатесіз сауатты ж аза алады. Оңу бағдарламасы бойын
ш а оңуш ыларға ұсы ны латы н ңазаң тілінің қандай сала-
сы болмасын — фонетика, лексика мен фразеология, ор
фография мен орфоэпия, грамматика - ңазаң тілін оңыту
өдістемесінің негізгі өзегі болып табылады. Қ азаң тілін
оңы ту өдістері, ам ал д ар ы мен ж о л д ар ы тіл д і оңы ту
өдістемесінде тілдік м атериалға қарай тіл салалары на
қарай белгіленеді. Қ а за қ т іл ін ің ды бы сты ң ңүрам ы н
оқытпай ңазаң тілін үйрету м үм кін емес ж өне дыбыс-
тардың айты луы да, үйретілуі керек. Өйткені орыс тілін-
де жоң дыбыстарды, оларды ң айты луы н оңуш ыға дүрыс
9
ңалыптастыру арқы лы тілге үйрету негізгі міндеттердщ
бірі. Осы мақсатты орындау үш ін дүрыс тандай білуге,
дыбыстардың айты лу ерекш елігін аңғаруға, оны дүрыс
айта білуге ж атты ңты ру өте қаж ет. Д ы бы старды дүрыс
айтуға ж атты қты руда м үғалім ды бы старды өЗі дүрыс
айтуы керек немесе дыбыстардың ж ек е түрғандағы ай-
тылуын, басңа дыбыстармен бірге айты луы н, сөз қүра-
мында айтылуындағы ерекш еліктерін к ү н і бүрын маг-
нитофонға ж азы п қолдануы керек. О қуш ы дыбыстардың
айтылуын тыңдап, оның ерекш елігін аңғарум ен бірге,
оны дүрыс айтуға еліктеу ар қы л ы сол қ ал ы п та ңайта-
лауға ж атты ғу қаж ет. М үнда оңуш ы ны ң есту м үш елері
ерекш е ңызмет атңарады.
Сонымен бірге дыбыстарды өткенде, оларды ң ж азы -
лу емлесі де өтіледі. Дүрыс ж азу ға үйрету өдіс-тәсілдері
дүрыс айтуға үйрету өдіс-тәсілдерінен өзгеш е. Дыбыс-
тардың дүрыс айты луы н қалы птасты ру оқуш ы ны ң есту
мүш елерінің қы зметіне байлан ы сты . Д ы бы старды ң ем-
лесін оңытуда о қ /ш ы н ы ң көру м үш елері ерекш е қы з-
мет атқарады . Б ір ақ сөздердің дүрыс айты луы мен жа-
зы луы на оқуш ыны ж атты қты ру тек ф онетика саласын
өткенде ғана емес, тілді оқы ту бойында үнем і ж үргізіліп
отыратын ж үм ы с.
2.2. Қ а з а қ т іл ін о қ ы ту д ы ң п с и х о л о г и я л ы қ н е гізі
Қ азіргі замаңғы психология ғы лы м ы ны ң пайы мдауы
бойынша психологиялы қ процестер әрекет арңы лы да-
миды. Бүл көзңарасты алғаш психолог JI.С.Выготский
үсынған. Кейін бүл ғы лы м и қағиданы оның оқуш ы л а
ры А .Н .Леонтьев, А .Р .Л у р и я, т.б. дам ы тты .
Тіл - адамдардың ңары м -ңаты насы ны ң қүрал ы бол-
ранд ы қтан, осы қы зм етін атңаруда ол өрекеттің ерекш е
түрі болып саналады. Тілді өрекет ретінде санау оқы ту
процесінің маңсатына сай келеді. Сондықтан тіл өрекет
теориясы ны ң негізінде қ ар ал у ы к е р е к . Т іл д ің өрекет
ретінде ңаралуы адамдардың тіл арқы лы қары м -қаты -
10
нас жасауымен байланысты. Тілдің ңарым -қатынас ңыз-
м еті б ай л ан ы сты р ы п сөйлеум ен т ік е л е й ң а т ы с т ы .
Өйткені тіл арқылы ңарым-қатынас ж асау - байланыс
тырып сөйлеу арқылы ғана жүзеге асады. Ал байланыс
тырып сөйлеуге үйрету тілдік материалды оқы ту, оқушы-
ның сөздік ңорын молайту, тілдің грамматикалың күры-
лысын, яғни грамматиканы оқыту арңылы ж үзеге аса
ды. Байланыстырып сөйлеу бөліктерінің жүйесі бар. Олар:
сөйлем (мөтіннің ең кіш і бөлігі), азатжол (бірнепхе сөй-
лемнід тобы), мөтін. Оған топтық баиланыстылың, дер
бестілік төн, сонымен бірге түйық күрылыс (кіріспе, не-
гізгі бөлім, қорытынды), түйьщ мағына (ойдың аяқталуы)
төн. Н.И. Сеченевтің пікірі бойынша, ңай заманда болма-
сын ой тудырудың, ойды білдірудің ңарапайым түрі біздің
үш мүшелік сөйлемге келеді. Сондыңтан біз замандасы-
м ы зды ң ойлары н бірдвн оңай ң аб ы л д ай м ы з. Д ем ек,
біркелкі ойлау арқы лы адамдардың бір тілден екін ш і
тілге көшуге мүмкіндігі бар. Екінш і тілді меңгеру про-
цесі дел осы ж айға негізделген.
П сихологияда тіл адамдардың ңары м -қаты насы нда
ңол даны латын таңбалардың жүйесі бо л ып табы лады . О л
таңбалар - дыбыс, сөз, соз тіркесі, создердің түрленуі,
бір-бірімен байланысуы. Қ ай тілде болса да, ондай таң-
балар бірнеше мыңдап саналады. Оңушы ол таңбалардың
барін есте сақтай алмайды , олардың негізгілерін ғана
есте саңтауы м үм кін . А дам дарды ң бір-бірін тү сін у і,
белгілі бір тілде ңарым-ңатынас ж асауы сойлеуш і мен
тыңдаушының екінші тіл таңбаларын ңанш алыңты есін-
де саңтауына ж әне ол таңбаларды ң мағы насын бірдей
түсінуіне байланысты.
Екінш і тілде сойлеушілерді нөтижелі ж ағдайға жет-
кізу үш ін, сойлеу, түсіну дағды лары н қалы п тасты ру
үшін, тілді үйретумен байланысты түрлі күрделі оңыту
жүмыстары ж үргізіледі. А лайда тілді үйретудің нөти-
желі болуы басңа да коп ж айттарға байланысты: оңушы-
ның психологиялық ж ағдайы, ңабілеті, мүғалімнің тілді
үйрету төжірибесі, м үғалім нің ш еберлігі, оқыту тәсіл-
дері, оңыту ңүралдары, оқульщ пен комекш і ңүралдар,
11
көрнекілік пен оның тартымдылығы, оқу бөлмесш щ тар-
тымдылығы, оқуш ылардың үйымдаса оқуға икем ділігі,
бір-бірімен ж ақсы қарым-ңатынасы, оқуш ы ларды ң қазақ
тілін оқуға деген өз ы нтасы , т.б. Сондықтан қ а за қ тілін
оқытуда мүғалім бүл ж ағдайларды ң бөріне мөн беріп, еш-
ңайсысын елеусіз ңалдыруына болмайды.
Әрбір сабақтың мазмүнына қарай оңыту өдіс-төсілдерін
таңдауда оқуш ылардың психологиялың ерекш еліктері-
не айрыңш а мөн бері леді. Д ем ек, оқуш ы оқу материалын
терең түсініп, саналы меңгеру үш ін оны ң іш к і заңды-
лығы мен өзара байланысын дүрыс аны қтай білуі ңаж ет.
Оқушы бірінші сыныптан бастап қ а за қ тілін оқу бары-
сында тілдегі ңолданылатын түрлі атауларды ң, мысалы,
өріп, дыбыс, сөз, сөз тіркесі, фраза, сөз ж асауш ы ңосым-
шалар жөне тыныс белгілерінің грам м атикалы ң ереже-
лерін, аны ңтамаларды оңы пүйренеді. Оларды оқуш ы лар
ана тілінің таңбаларының үстіне ңосымш а таңба ретінде
ңабылдайды. Оңушы екінш і тілдің таңбалары н наш ар
меңгерсе, ол сөйлеуді қиы ндатады . Әрине, екінш і тілдің
мөліметтерін оңуш ы лар бірден м еңгеріп кету і м үм кін
емес, тек оны ң негізгілерін ған а есте саңтауы м үм кін
(түсіну керек, ж аттау зиян). А лайда, екінш і тілдің таң-
баларын есте саңтау ті лді меңгерту үш ін ж етк іл ік сіз. Оңу-
ш ының тілдік таңбаларды орынды, дүрыс ңолдану дағ-
дысын қалыптастыру керек. Психолог С. JI.Рубинш тейн:
"Дағды санаулы түрде автоматтандырылған ңимыл-өре-
кет түрінде көрінеді, ал сонан соң өрекеттің автоматтан-
ған төсілі ретінде ңызмет атқарады ", - дейді. Д ағды ны ң
физиологияльщ механизмдері - ж оғары ж үй ке жүйесіне
бағынатын шартты рефлекстер ж үйесі, оның бірінш і сиг-
налдың системада ж асалуы . Б асң аш а айтңанда, дағды
әрекеттің адам бойында орнығуы. Е кінш і тілді оқытуда
мүғгілім сөйлеудің түрлерін үйретеді, үлгілерін көрсетеді,
оған оңушыны ж аттыңтырады, оны аңыл-ойдан өткізіп,
саналы қолдануға ж еткізеді. Оңушының тілдік таңбалар-
ды дүрыс қолдануы, ж азуда автоматтандырылған әрекет
ретінде оның санасында орнығуы сөйлеу, ж азу дагдысы-
ның қалыптасуы деуге болады. Тіл үйрету ісінде психи-
12
калык процестердің табиғатын ескеру маңызды. Психо
логтар пікірінше, тіл үйретуде оңушының ойлау қабіле-
тіне, оның ана тілінен алған біліміне сүйенш екінш і тілде
сөйлеу дағдыларын саналы қалыптастыру пайдалы. Сон-
Да гана қаж етті дағдылар орнықты, аның қалыптасады.
Тілді меңгеруде ес процесінің атқаратын қызметі ерек
ше. Психо логтар естің екі түрін ажыратады: үзак сақта-
латын ес жөне аэ саңталатын ес. Тілді меңгеруде жөне
сөйлеуде екеуінің де маңызы зор, сөйлеуге ңажетті тілдік
түлғалар алдымен аз сақталатын ес арқылы қабылдана-
ды, содан кейін барып жаттығулар, қайталаулар арқы лы
үзақ сақталаты н белсенді ой өрекетімен байланы сты
тілдік есте ж ақсы саңталады. Сондықтан екінш і тілге
үйретуге қатысты жүмыстардың бірі оңушының ой бел-
сен ділігін, қы зығуш ылығын, тілге деген ынтасын арт-
тыратын бол>ы керек. Тілді үйренуде оңушының қабыл-
дау процесінің қызметі ерекше. Психо логтар ңабылдау-
дыд төмендегі түрлерін белгілейді: көру, сезу, есту.
Қ азақ тіліндегі сөйлемдер айтылу мақсаты на қарай
хабарлы, лепті, сүраулы, бүйрың мөнін білдіреді, олар-
ды айту арқы лы біз сезім, тілек, өкініш , ңуаны ш , бүйы-
ру сияқты адамның өр түрлі психикалы қ көңілін білдіре-
міз. Қазіргі уақытта сабаққа ңойылатын талаптар түрғы-
сынан техн и кал ы ң ңүралдарды п ай д ал ан у ,к естел ер ,
диаграммалар мен диапозитивтер, магнитофон жазбала-
рын, кинофильмнің фрагменттерін пайдалану арқы лы
оңуш ылардың есту, көру сезімдеріне өсер ете отырып,
оларды ң ойлану ңабілетін артты ру дағды ға ай н алы п
отыр. Күнделікті сабақта ңолданылатын түрлі көрнекі-
ліктер оқуш ылардың әр түрлі ойлау әрекеттеріне бейім-
деледі. Т үсін дірілген м атери алды сан алы м еңгеруге
ы қпал ж асай ды . О қуш ы ны ң түрлі сезім м үш елеріне
эсер етуде к ө р н е к іл ік пен тех н и к ал ы ң қ ү р ал д ар д ы ң
әсері өте күш ті екені дәлелдеуді керек етпейді. А лайда,
оқуш ының сезім м үш елерінің бәрін іске косу арңы лы
тіл үйретудің мені зор. Көру, есту мүш елері, ойлау, ж азу
арқылы маторлың ңимы л ж асауш ы қолды іске ңосып,
тілдік материалды түсіндіруде оңуш ы ны ң зейінін бір
13
мөселеге аударуды ң бөрі оңуш ы сезім ін е ж ан -ж аң ты
эсер етуді ж үзеге асы руға тиісті. Ол үш ін оңуш ы ны ң
барлың мүшелерін іске ңосатындай ам ал-тәсілдер, қү-
ралдар ңолдану арңылы сабақты ж оспарлауды ң маңызы
ерекше. Мектепте оңу-тәрбие процесінде ең қ аж етті нөр-
сенің бірі - әр м үғалімнің психологиялы ң ж ағы н ан да-
йындығы. Н егізінен, ң азақ тілін оңытуда м үғалім оңу-
ш ы ны ң мынадай психологиялы қ ерекш еліктерін еске-
руі қаж ет:
,
1. Сөйлеу процесіндегі ерекш елігі.
2. Оқушының ана тілін меңгерудегі қабілетін ескеру.
Қ азақ тілі мүғалімі сабақты психологиялы ң ж ағы нан
тартымды етіп қүру үш ін төмендегі ж ағдайларды еске-
руі ш арт.
1. Сабаңтың педагогикалың түрғы дан ойдағы дай бо-
луы .
;
л
. ,
>
Атап айтқанда, бүл мынадай мәселелер: м үғалім мен
оңуш ы ларды ң сабақ кезіндегі ңары м -қаты насы , мүға-
лім нің өзін-өзі үстау мәнері, оның өрелі өнегесі, сөйлеу
мәдениеті, оқуш ы ларға ңатал талап ңоюмен бірге сый-
л а й д а б іл у і.
2. Сабаңтың тақырыбының наңты лы ғы , түсініктілігі,
оны мүғалімнің түсіндіру шеберлігі.
3. М үғалім нің білім деңгейінің тереңдігіне оңуш ы-
лардың сенімі.
' " “
4. О қуш ылардың мүғалімге деген ж аңсы көзқарасы ,
м үғалімнің оқуш ы лар алдын дағы абы ройы .
5. М үғалім нің сабаң кезінде оқуш ы л арды ң зей ін ін
билеп өзіне, сабаңңа аудара білуі, оңуш ы зей ін ін ің ж ан-
ж ақ ң а ауы тңуы на м үм кіндік бермеуі.
М үғалімнің сабаңта оқуш ы ларды іске үйы м дасты ру
ңабілеті, оңушылардың бәрінің іспен ш үғылдануын қам-
тамасыз етуі мемлекеттік тілде оңы майты н мектептегі
ңазаң тілі пөнін оқытудың мақсаты —
тіл үйрету, яғн и
окуш ылардың белгілі дәрежеде қазаңш а сөйлеп, біреудің
сөзін, ж азғаны н түсіне алаты н, ойлаған ойы н басқаға
түсіндіре алаты ндай болуы к ер ек . С онды қтан мемле-
кеттік тілде оқы майты н м ектептегі қ а за қ тіл і пөнінің
алғаш ңы сабағынан бастап, бірден сөйлем түрінде үйре-
14
тілугө тиіс жеке атау түлғалы сөздер жаттауға бөрілмвуі
керек. Ж еке сөздерді не грамматикалың формаларды ғана
жалаң түрде жаттау арңылы басңа тіл үйрену мүмкін емес.
Мемлекеттік тілде оқымайтын мектептегі ңазақ тілі
басңа тіл есебінде оңыты л ады . Сондыңтан оны оқы ту
өдіетері ана тілін оқытудан өзгеше болады. Қ азақ мек*
тептерінде өтілетін ңазақ тілі сабақтарында оңушыларға
негізінен сол тілдің грамматикалың ңүрылысының заң*
дары, тілдік өдеби нормасы үйретіледі. Ал орыс аудито-
риясында өтілетін қазақ тілінің мақсаты — оқуш ыларға
қазақ тілін қатынас құралы ретінде үйрету. Демек, ана
тітгін оқытумен басңа тіл оқыту бірдей емес, оқыту әдістері
де әр түрлі. Оқушылар күнделікті өмірде ңазаңш а сөйле-
се білуге, өз ойын сауатты жеткізе алуға міндетті. Ол үшін
багдарлама көлемінде көрсетілген ж атты ғу бойы нш а
жұмыс жүргізу арқылы оқушылардың сөз байлығын мо-
лайтып, сөйлей, ж аза білуге ж атты қты рады .
2.3. Қ а з а қ тіл ін оқы туд ы ң д и д а к т и к а л ы қ н егізі
Орыс мектебінде ңазаң тілін оқыту өдістемесі ж алпы
д и д акти кан ы ң теориясы на негізделеді. Д и д ак ти к а -
білім мазмүнын аныңтау, оңыту процесінің заңдыльщ -
тарын ашу, оңытуды ең тиімді өдістермен үйымдастыру
формаларын табу мәселелерін шешеді. Д идактикалы ң
принциптермен оқуш ы лар педагогика сабағынан таны с.
Қ азақ тілі сабағы ңазаң тілі туралы білім берумен бірге,
ңазак тілінде сөйлеуге үйретуді, сөйлегенді үғу, дұрыс
ж азу, ж азу дағдыларын ңалыптастыруды көздейді. Ди-
дактикалы ң принциптің бірі:
- Оңу м атериалы н саналы меңгерту приципі. Тілді
саналы түрде оқы ған, үйренген оңушы ол тілмен қарым*
ңатынас ж асай алады . Ондай оқуш ы белгілі ж ағдайда
тілдік таңбаларды неге олай ңолданғанын, оны басқаш а
қалай айтуға болатынын түсіндіре алады.
- Оңыту материалының ғылымилығы принцилі. Бүл
приципті ж үзеге асы ру үш ін қ а за қ тілі оңыту өдісте-
месінің соңғы жетістіктеріне негізделуі тиіс.
15
- Д идактиканы ң ж үйелік пен ж алғасты қ принципі.
Е кінш і тілге үйретуде оңуш ыға оқы ты луға тиісті тілдік
мөліметтер өбден ойластырылғгін, тілдің табиғаты на сай
олардың бір-бірімен байланы сты лы ғы ны ң негізінде бе-
рілуі керек.
м
.
. ч *
- Ж алғастьщ принципі. Т ілдік м өлім еттер оңуш ы-
ны ң білім іне сүйене оты ры п ж ал ғасты қ п р и н ц и п і бо-
йы нш а оңытылуға тиісті, бүл принципке оңуш ы ны ң ана
тіліндегі біліміне сүйену де ж атады .
- Д идактикалы ң материалдарды ң оқуш ы ны ң қабыл-
дауына сөйкестігі принципі. Әр сы ны пты ң өз білім дең-
гейі, өзіндік ж ас ерекш елігі бар. Қ азаң тіл ін оңы туда
осы ерекш еліктерді ескеріп отыру қ аж ет. О ңуш ы ны ң
жас ерекш елігі мен білім деңгейінен оның білімді қабыл-
дау м үм кіндігі туады . Қ азақ тілін оңытуда осы принцип-
тер саңталса рана, оңуш ы ны ң тілді меңгеруіне ңолайлы
ж ағд ай туы н дай ды . Д и д а к ти к а н ы ң бүл п р и н ц и п ін ің
өзіндік заңды лы ғы бар: белгіліден белгісізге, ж еңілден
ауы рға көш у.
, ./ '
- К өрнекілік принципі. Көрнекі қүралдар оңуш ыны
ңызыңтыру, сабаң уаңытын тиімді пайдалану қы зм етін
атқарады. Ол оқуш ы зейінін үйымдастыруда да маңыз-
ды. Әрі көру, әрі есту, әрі ойлау сияқты бірнеше сезіну
түрлерінің ңатысы тілдік мәліметтің үзаң саңталуына өсер
етеді.
V
.
.
V
.
- Оқу мен тәрбие ісінің бірлігі принципі. Қ азаң тілі
сабағында басқа үлт өкілдерінің достың қары м -ңаты на-
сы н ң ал ы п тасты р у д а саб аң ты ң тәр б и ел ігі м аң ы зд ы .
Қ азақ тілі басқа пөндермен сабақтасып, оңу тәрбие жүйе-
сіне ж үктелген міндеттердің бір қатарлары н орындай-
ды. Қ азаң тілі пөні оқуш ы ларды тәрбиелеуге, ой-өрісін
ж етілдіруге себепкер болады.
Сүрақтар:
1. Қазаң тілін басқа үлттарға оқытудың маңсаты мен мін-
деттері, оны іске асыру жолдары ңандай?
2. Қазаң тілін оқытуда ана тілінен алған білімдерін пай
далану принциптері неде?
16
3. Исмлологтардын айтуы бойыиша тіл үйренуде цабыл-
дау процееілһж м ш а түрі бар?
4 . Тілдін кары* катынас кызметі иеде?
5. Қазақ гілі сабагы малмүныныц адіс-тосілдері неге бай
ламысты аракшалеиаді?
6. Вайланыстырып евйлеудІк бвліктері каядай?
Гйнсырча:
1. Қа.іак тілін м п үлттареа окытудыц методологиялык
негіздерін айтып бер.
1 Қааак тілін үіргтуда аиа тіліиік ерркшелігіне сүйрку
дегенді далелде,
9. Қаэак гіліи окытүцыц дидактикядык пршщиптерін ата.
4. "Қазаң тілі
мрн
адебиггі орме мрктсбінде” журналы бой
ымша оаат мүғалімдерцің іс-твжірибесін коне
ітек
тіле.
Әдебнетер:
1. Н .Оралбаена, К .Ж ақсы лы қова. ()рыс тіліндегі мек-
гептерде қазак тілін окы ту өдіетемееі.
А .Д 996.
2. Н.КөшРкбаев. Оқыту теорнясы. - А ., 1976.
3. Ә .А лдамүратов. О қуш ы ларды ң грам м ати калы к
үғымдарды меңгеру психологиясы. - А.. 1983.
4. ”Қ азақ тілі мен өдебиеті орыс мектебінде ’ журна-
5. "Қ азақ г іл і" оқулы ғы ж әне оны ц м етодикалы ң
нүсңаулары (1-9 сынып).
іы , 2001-2002 ж ы лдар
2-136
17
|