нымын қалыптастыруға бағытталған өдістемелік ж үйе
қүрайды . Мектептің негізгі сатысындағы
ңазаң тілі пө-
нінің мақсаты, міндеттері, үстанымдары, оқу бағдарла-
масына енетін материалдар жүйесі ж ан -ж ақты зертте-
леді. Тілдік материалдарды таңдау өлшемі анықталады.
Базалы ң білім мазмүны өр сынып бойынша белгілі бір
жүйемен берілген. Оқуш ылардың
қазаң тілін меңгеру
дөрежесін аныңтайтын өлшеуіштер, негізгі кезеңдер са-
раланып, нақтыланды.
Қ азаң тілін ғылыми-өдістемелік ж ағы нан қамтама-
сыз етуге айры қш а көңіл бөлінген. Атап айтқанда, ж аң а
оқулы қтар мазмүнды болып ш ығу үш ін оны өдістөмвлік
нүсңаулар, дидактикальщ материалдар, екі тілдегі түрлі
сөздіктер, м азм үндам а сы наңхат ж и н аң тар ы , өдісте-
мелік оқу ңүралдары, грам м атикалы қ кестелер, альбом-
дар,
сю ж етті суреттер, электронды қ оң улы ң тар, т.б.
өдістемелік қүралдармен қам там асы з ету белгіленген.
Осылай білім берудің м азм үны н ж аң арты п ж етістіру
үш ін үлтты қ сипатты ж аң а оңулықтар ж азы лы п, мек-
тептерде төжірибеден өтуде. Өзге тілді,
наңты лай айт-
ңанда, ңазақ тілін игеру, меңгеру аса күрделі процесс.
Ө йткені орыс тіл і қүры лы сы ж ағы нан ф легтивті (ңо-
парм алы ) тілге ж ататы н болса, ң азақ тіл і ж алғам алы
(агглютинативті) тілі ңатары на ж атады . Орыс тілді ба-
лаларға ңазаң тілін оқытудағы
басты маңсат - сөйлей
білуге, өз ойын айта білуге, ж аза білуге үйрету дейтін
болсақ, ком м уникативтік ңары м-қаты нас бірінш і орын-
да түрады , ал грам м атика екінш і орында түрады. Осы-
ған байланысты қазаң тілін орыс мектебінде оқыту одісі
мен қазаң тілін қ азақ мектебінде оқыту одісі бірыңғай
болып келмейді. Олардың арасында елеулі ерекш елік-
тер бар. Қ азаң тілін орыс тілді балаларға игертуде ком-
м уникативтік ңары м -қаты нас бірінш і орында түратын-
ды ңтан, оңулы ңтағы үйрету м атери алдары ,
ж атты ғу
тапсырмалары, тіл дамыту төжірибе жүмыстары болсын -
түгелдей ң азақш а сойлей білуге дағдылеіну керек. Сон-
дықтаы ң азақ тілін оқыту барысында ж еке соз ж атты қ-
тыру емес, сойлем ңүрау арңы лы үйрету басты маңсат
5
етіліп қойылды. Ж еке сөздер мен грам м ати калы қ фор*
маларын ж алаң түрде ж аттау арқы лы өзге тілді үйрету
м ү м к ін ем ес, с о н д ы қ т а н с ө й л е м т ү р ін д е ү й р е т у ге
тиістіміз. Өйткені сөздөр өзара баиланы сқа түсіл, сөилвм
қ ү р ам ы н а енгенде ж а ң а б е л гіл і бір ой ды б іл д ір ед і.
Белгілі бір ойды білдіретін сөйлем ңүрам ы ндагы сөздер
(өрине ж ай сөздер келе-келе күрделене түседі) ж еке-дара
сөздермен салыстырғанда тез меңгеруге, үғы нуға, ойда
сақтауға, өлдеқайда ж ең іл болып келеді. А уы зш а, жаз-
баша тіл дамыту жүмыстары оңуш ының жас ерекшелік-
теріне қарай алы нады . Ж а ң а оңулы ңтарда елім іздің ру-
хани мәдениетін оқы ту айры ңш а орын алады . Оқушы-
ларды ң ж ас
ерекш елігін ескере оты ры п, ү л тты қ әдет-
ғүры п, салт-дөстүрлерді тан ы ту, т іл д ік ңоры н (сөздік
қорды) байыту жөне рухани санасыы ңалы птасты ру мақ-
сатында үлтты ң арман-мүддені таны таты н ақы н-ж азу-
шы лар д ың ш ы ғармал ары н ан , ау ы з өдебиеті үлгілерінен
үзінді алы нған. О қулы қтарды ң өн бойында мектеп оқу-
шыларьш өз елін, жерін, Отанын, халқы н, туған халқы ны ң
тілі мен салт-дөстүрін қастерлейтін саналы да парасатты
азамат етіп тәрбие леуге басты м ақсат ңойы лған.
1.2. О ры с тіл д і м ек теп те қ а з а қ т іл ін о ң ы ту
Достарыңызбен бөлісу: