График а алматы "Білім" 2012

151
табылады (142-сурет). 
Тік конус бетті дөң-
гелек табанымен жəне 
жасаушы көлбеу сызы-
ғымен беріледі.
142-суреттің жоғар-
ғы жағында тік дөңге-
лекті конустың кеңіс-
тіктегі кескіні көр-
сетілген. Мұндағы 
АВ түзуі тік конустың 
жасалушысы болса, 
конустың айналу осі i
сызығы болады.
Айта кету керек, 
конус табанына байла-
нысты эллипсті, параболалы, гиперболалы, дөңгелекті т.б. болып бөлінеді. 
Ал, 143-суретте тік дөңгелекті конустың тік бұрышты жазықтықтар жүйесі, 
фронталь жəне горизонталь проекциясы 
көрсетілген. 
Мұндағы А
2
В
2
жəне А
1
В
1
түзу 
сызықтары тік конустың фронталь 
жəне горизонталь проекция жазық-
тықтарындағы жасалушылары болса, 
ал S
2
жəне S
1
конустың төбесі 
болады. Ал, тік конустың фронталь 
проекция жазықтығында айналу осі i
2
сызығы болса, горизонталь проекция 
жазықтығында айналу осі i
1
сызығы А
1
жəне S
1
нүктелерімен беттесіп кетеді.
Енді осы конус бетінде орналасқан 
С нүктесін қарастырайық (143-сурет). 
Конус бетінің жасалушылары бір 
нүктеден тарайтын болғандықтан, 
конустың бетінде орналасқан кез келген 
нүктеден жасалушы түзуін жүргізіп, 
нүктенің фронталь жəне горизонталь 
проекцияларын тауып аламыз.
Егер конус бетінің айналу осі көлденең
П
1
проекция жазықтығына сүйір немесе 
доғал бұрышпен орналасса, онда 
1
П
A
S
B
O
i
1
П
1
B
1
1
1
i
A
S
2
2
A
S
2
i
2
B
2
П
2
С
1
С

152
мұндай конус П
1
жазықтығына 
қиғаш орналасқан конус болады 
(144-сурет). Қиғаш конусқа мысал 
ретінде 144-суретте өзара тік 
бұрышты орналасқан проекциялар 
жазықтықтарындағы фронталь 
жəне горизонталь проекциясы 
көрсетілген. 
Мұнда да А
2
В
2
жəне А
1
В
1
түзу сызықтары қиғаш конустың 
фронталь жəне горизонталь 
проекция жазықтықтарындағы 
жасалушылары болып келеді. 
Ал, S
2
жəне S
1
қиғаш конустың 
проекция жазықтықтарын-
дағы төбесі болады. Қиғаш 
конус 
тың фронталь проекция 
жазықтығында айналу осі i
2
сызығы болса, горизонталь 
проекция жазықтығында 
айналу осі i
1
сызығы болады. 
Сурет 
те берілгендей, қиғаш 
конустың горизонталь проекция 
жазықтығындағы конус табаны 
шеңбер болады. 
Енді конус бетінде қиғаш орналасқан С нүктесін қарастыратын болсақ, 
онда конус бетінің жасалушылары бір нүктеден тарайтынын біле отырып, 
конустың бетінде орналасқан кез келген нүктеден жасалушы түзуін жүргізіп, 
нүктенің фронталь жəне горизонталь проекцияларын тауып аламыз.

жүктеу/скачать 5,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: