С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| қорғанысты жүзеге асырады, ол жүқпа.іы қоздырғыштардың организмге
енуіне кедергі жасайды, сонымен қатар олардың жылдам элиминаңиясы- на ықпал етеді (патогенмен жанасканнан кейін алғашқы бірнеше сағат ішінде). Туа біткен иммунды жүйенің тану элементтері патогендерге не- месе организмнің закымдалған меншікті жасушалык кұрылымдарына тән ірі молекулалык кұрылымдарды жеткілікті түрде накты анықтайды, бірак молекула кұрылымында айырмашылык аз болса, оларды аныктай алмайды. Сондыктан туа біткен иммунитеттің арнайылығы салыстыр- малы түрде жоғары емес. Адаптивті иммунитетті (ағылшын тілінен адарііуе іттипііу — бейімделген имунитет) жүре пайда болған (ағылшын тілінен асдиігед) 2-Тарау. Туа біткен және адаптивті иммунитеттің негізгі сипаттамалары... 31 иммунитет деп атайды, ол туа біткен иммунитет механизмдерімен жойылудан қутылған патогендерді, сондай-ақ зндогенді молекулалар мен организмге сырттан тускен генетикалық бөгде молекулалар мен жасу- шаларды элиминаицялайтын арнайылығы жоғары қорғаныс қатары. Адаптивті иммунды жауап антигенмен бірініші рет кездескеннен кейін бірнеше тәуліктен кейін дамиды. Оған туа біткен иммунитет механизмімен салыстырғанда сезімтал, әрі арнайы тануды қамтамасыз ететін молекулалыкжәне жасушалыкмеханизмдер катысады. Адаптивті иммунитеттің тану кұрылымдары мен біркатар эффекторлык моле- кулалары ұрык катарындағы гендердін рекомбинациясы нәтижесінде калыптасатын гендермен бакыланады. Ол адаптивті иммундык жүйенің жасушалары — лимфоциттердін дифференцировкасы мен жетілу және олардын антигендермен әрекеттесу үдерістері кезінде (соматикалык мутациялар) жүреді. Иммунологиялық есте сақтауды калыптастыру кабілеті адаптивті иммунитеттің манызды касиетінің бірі болып табы- лады, яғни сол антигенмен кайталап кездескенде жылдамырак және интенсивтілігі жоғары арнайы жауаптың дамуы. Туа біткен иммунитет жуйесі көп жасушалык организмде кездеспейтін, бірақ патогендерге тән консервативті молекулалық кұрылымдарды тану жолы аркылы, өз иесінін жасушаларын микро- организмнің жасушаларынан ажыратуға кабілеті бар молекулалар мен жасушалардан тұрады. Сонымен катар, туа біткен иммунитет организмнің закымдалған меншікті және апоптозға ұшыраған жасуша- ларына тән молекулалык кұрылымдарды да таниды. Тану екі түрлі рецепторлардың көмегімен жүзеге асады: жасушалык және ерігіш. Жасушалық рецепторларға, мысалы, маннозаны байла- ныстыратын лектинді рецепторлар, иммуноглобулиндерге рецептор- лар, комплемент жүйесінің нәруыздарына рецепторлар, скавенджер- рецепторлар және баскалары жатады. Жасушалык рецепторлардың ереше тобына Толл-тәріздес рецеп- торлар (ТТР) және ИОО-рецепторлар жатады, олардың кұрылысы мен кызметтері келесі тарауларда карастырылады. Туа біткен иммунитеттің ерігіш рецепторларына шырышты кабаттардың бетінде және/немесе канда кездесетін ерігіш нәруыздар тұкымдастығына кіретін коллектиндер мен фиколиндер жатады. Олар микробтардың бетінде кездесетін, бірак көп жасушалык организмдердің жасушаларында кездеспейтін көмірсулардың белгілі бір конфигурация- ларын таниды. Бұл рецепторлар тобына, бірінші кезекте, маннозаны байланыстыратын лектин мен Ь- және Н-фиколиндер кіреді. 32 I Бөлім. Иммундық жүйе. Жалпы сипаттамасы Туа біткен иммунитет жүйесі өзінің кызметтерін гуморалды және жасушалык механизмдер аркылы жүзеге асырады. Олардың бірге кызмет аткаруы жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|