14-Тарау. Адаптивті иммунитеттің гуморалды механизмдері
237
ИММУНОГЛОБУЛИНДЕРДІҢ НЕГІЗГІ
КЛАСТАРЫ ҚҰРЫЛЫСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
МЕН ҚЫЗМЕТТЕРІ
Сарысулы иммуноглобулиндердің 5 класы (тобы) бар; І§М, І§0, І§С,
І^А, І§Е. Бұл иммуноглобулиндер бір-бірінен ауыр тізбекті кұрылым
аркылы ажыратылып, грек әрібімен белгіленеді: ұ, б, ү,
а,
е. Әр топтың
ішінде топшалар бар, мысалы, О ішінде І§С1, І§02, І§03, І§04
изотиптері бар, ал олардың ауыр тізбектері үі, ү2, үЗ, ү4.
Сау адамнын
канының кұрамында, жалпы иммуноглобулиндерге карағанда, І§М,
1§А, І§0 сәйкесті 5-10, 10-20, 70-80% кұрайды. Жатырішіліктің 11-12
аптасында сүйек кемігінін жұмысы басталады. Онтогенездің алғашкы
кезенінде В-лимфоциттердін бетінде бірінші І§М пайда болады,
кейін
онын тығыздығы азайып, 1§0 пайда болады, содан кейін — І§0, І§А,
І§Е. Плазмалык жасушалар пайда болғанымен, антиденелердің синтез-
делу кабілеті жүктіліктің 10—12 аптасында аныкталады.
І§М.
І§Мауыртізбегі5доменнентұрады. І§МтұрактыС-домендерінін
кұрылыс ерекшеліктері көмегімен
пентамер
кұрады. І§М
макроглобулин
деп атайды. Онын молекулалык салмағы 900 000 дальтонға (Д) жуық.
І§М қарапайым иммуноглобулиндерге жатады және ол ең төменгі
дәрежелі арнайылығымен сипатталады.
Ол жатырішілік жетілуде жэне
гуморалды жауапта ең бірінші синтезделеді.
І§М қызметтері.
• В-жасушалардың бетінде І§М пайда болуы І§М-рецепторлардың
туылуын көрсетеді және олар
В-жасушалардын әрі карай
дифференциялануының белгісі болып, антигенмен (тимустәуелді)
байланысуға мүмкіндік береді. В-лимфоцит бетінде рецепторлық
І§М мономерлі түрінде болады.
•Сарысуда І§М пентамерлі түрінде кездеседі. Қалыпты жағдайда
адамның сарысуында 2,0-4,0 г/л болады. 10 белсеңді орталыктың
болуы 10 біркелкі антигендік детерминанттарын байланыстыра
алады, бірақ молекулалык кеңістіктік құрылысы себебінен,
анти-
генмен пентамерлі кұрылысының 5 белсенді орталығы байланы-
са алады. Антигендік детерминанты мен белсенді орталыктың
туыстығы өте төмен болса да, 1§М эффективті агглютиногені
болып табылады. І§М
пентамер болғандығынан,
комплемент
жүйесінің классикалық жолмен ең эффективті активаторы болып
келеді
(СН, аркылы).
238
III Бөлім. Адаптивті иммунитет
Плацентада І§М-ге ҒС-рецепторлар жок және үлкен молекула
болғандығынан І§М плацента аркылы өтпейді. Пентамердін үлкен
көлемдігі экстраваскулярлы антигенге кызметін киындатады, яғни І§М
молекуласы тіндерге өтпейді, тек кан айналымда тамыр ішінде жүреді.
Достарыңызбен бөлісу: