С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| реагин
деп атайды. Молекулалык салмағы 180000тен. І&Е молекуласыныңауыр тізбегі 5 доменнен түрады. Ауыр тізбектін С-ұшы полимерленуге кажетті амин кышкылдың калдықтарынан тұрмайды, сол себептен полимерленбейді. І%Е комплемент жуйесін активтемеиді, агглютинацияда қатыспайды. і £Е концентрациясы сау адамдарда өте аз болады — 0,0002 г/л. І£Е-нің жұмыс істеуі Ғс-үзіндісіне арналған арнайы жасушалык рецепторлармен бірге жүреді; ол кан сарысуында тек кан ағымы аркылы ығысу үдерісімен сай келетін плазмалык жасушалардан базо- филдерге және баска жасушаларға барады. І§Е өзінін Ғс-үзіндісімен сол жасушаның Ғс-рецепторларына орналасады. Сөйтіп, плазмалык жасушалар тек бір ғана арнайылыкты — І§Е-ні синтездейді, ал әр ги- стамин өндіруші жасуша (мес жасуша, базофил) І&Е молекуласынын Ғс-фрагментін байланыстырып, әр түрлі антигендік арнайылығы бар ІёЕ молекуласының кабатымен коршалуы мүмкін. Мембранабайланы- стырушы і £ Е - н і ң өмірі 14 күн шамасында. 240 III Бөлім. Адаптивті иммунитет Келесі кезен — антигенмен байланысу. Антиген өз детерминанттык тобымен сол антигендік арнайылыкты мембрана байланыскан І§Е ҒаЬ-фрагментімен байланысады. І§Е антигенмен байланыскан сон Ғс-рецептордың белсенділігі жоғарылау аркасында гистамин, бра- дикинин, 5-окситриптамин, баяу әсер етуші анафилаксия субстан- циясы және баска биологиялык активті заттар тез бөліне бастайды, нәтижесінде жедел экссудативті кабыну, яғни атопиялык аллергияның клиникалык көріністері дамиды. Егер берілген арнайы І§Е барлығы аллергендермен әсерлесіп болса, онда аллергенмен байланысу кабілеті жок ҒаЬ-фрагменттері болмағандыктан, бұл аллергенге десенсибилиза- ция пайда болады. Атопиялык топка жататын адамдарда иммунды серпіліс кезінде шырышты кабаттағы І§Е деңгейі калыпты жағдайдан өсіп, гиперергиялык серпілісіне әкеліп соғады. Ондай кезде ол наукастарда бронх демікпесіне, аллергиялык дерматиттерге, аллергиялык кызбаға сезімталдык болады. І§Е гельминттерге карсы иммунитетте катысады. ҒаЬ-фрагмент- терімен гельминттің антигендік детерминанттарымен, ал Ғс-рецеп- торлар аркылы эозинофилдер бетіндегі рецепторлармен байланысады. Сол Ғс-рецепторлар аркылы олар белсеніп, гельминттерге карсы әсерлі медиаторларын бөледі. І$0. І§0 молекулалык салмағы 180 000 Д. І§0 концентрациясы адам сарысуында 0,0003-тен 0,0017 мг/л дейін. Бұл иммуноглобулиннін кұрылысы баска иммуноглобулиндердің құрылысына карағанда толык зерттелмеген. Оның себебі, қан сарысуындағы мөліиері өте төмен. Бул иммуноглобулин, негізінде В-лимфоциттер бетінде рецептор турінде шоғырланады. Сонымен катар, бұл І§ рецепторлардың пайда болуы В2-лимфоциттердің тимустәуелді антигендерге әсер ету кабілетіне сай болады. Соған байланысты, І§0 жетілген В-лимфоциттердін негізгі мембраналык рецепторларының бірі болып табылады және олардын дифференциялану кезінде манызды кызмет аткарады. НӘРЕСТЕЛЕРДІҢ ӘР ИММУНОГЛОБУЛИН КЛАССТАРЫНЫҢ ДЕНГЕЙЛЕРІ Нәрестелердін кан сарысуында І§М мөлшері — 0,17±0,025 г/л, ІёО - 11,7±0,42 г/л І?А - 0 г/л. Бала өмірінін екінші жасынын аяғына карай ересек адамға қарағанда, І§М мөлшері — 80%, 1§С — 90% кұрады, ал І§А — 40%-ға 14-Тарау. Адаптивті иммунитеттің гуморалды механизмдері 241 жакын. Нәрестеде секреторлы І§А толык болмайды, ол секреттерде өмірдін үшінші айында пайда болады және жергілікті иммунитеттің кемшілігін көрсетеді. Бірак, І§А-н плазмалык деңгейіне карағанда, шырышты кабаттағы секреттін І§А мөлшері ерте бекиді (2 -4 жас ара- сында), ол ересектерде 10-12 жаска карай деңгейіне жетеді. 1§А деңгейі жаңа туған нәресте сілекейінде үш аптадан кейін ересектердегідей мөлшерде болады. Сарысулык І§А кешірек пайда болады. І§0 кандағы деңгейі ересектердін денгейіне жетуі әр түрлі уақытта өтеді: І^О, және І§ 0 4 — 8 жаста; І§ 0 3 — 10 жаста, І§ 0 2 — 12 жаста. І§ 0 2 және С 4-ң ерте жастағы жетіспеушілігі баланын пневмококк, менинго- кокк коздырғыштарына резистенттілігінің төмендігін көрсетеді. Жаңа туған балаларда 1^0 әдетте кездеспейді, ол 6-шы аптада пайда болады және ересектер деңгейіне 5-10, кейбір кезде 15 жаста жетеді. Жаңа туған балаларда сонымен катар, І§Е де кездеспейді, ол ересектер денгейіне 11-12 жаста жетеді. Оның жылдам көбеюі балаларда бронх демікпесін және т.б. атопиялык аллергиялык аурулар коздырады. Нәрестелердің пассивті (енжар) иммунитеті Жаңа туған балаларда пассивті иммунитет түзілуінің негізгі қызметін келесі механизмдер атқарады: Аналық антиденелердің трансплацентарлы берілуі Ана антиденесінің трансплацентарлы берілуі — бұл плацента жасушаларының нәруыз молекулаларын жұту және оларды деграда- циясыз тасымалдауын қамтамасыз ететін белсенді үдеріс болып табы- лады. Ананың қан сарысуындағы І§0 жоғары мөлшерінде — тасымал- дануы бәсендейді, ал төмен мөлшерде — күшейеді. Бұл механизмнің үлкен биологиялык мәні бар, өйткені ол ұрпак канында берілген нәруызды деңгейін біркалыпты ұстайды. І&0 Ғс-фрагментімен трофо- бластжасушасының бетіндегі рецепторларға байланысып, пинонитозға ұшырап, ұрык кан айналымына түседі. ІЕМ тобына жататын антиденелер плацента аркылы өтпейді, ол грамтеріс микроорганизмдеріне (ішек таякшасы, сальмонел- ла) нәрестенің карсы тұрмайтындығымен түсіндіріледі. Ұрпактын иммундык жүйесі табиғи антигендермен байланысканда, І§М синтезімен жауап береді. Кіндік канында 0,2-0,3 г/л-дан артык 242 III Бөлім. Адаптивті иммунитет І§М мөлшері ұрыктын антигендік стимулдауын немесе жатырішілік жұкпалы аурумен ауырушылыкты көрсетеді. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|