С. В. Кожанова Жалпы иммунология
Т-ЛИМФОЦИТТЕРДІҢ СУБПОПУЛЯЦИЯЛАРЫ
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| Т-ЛИМФОЦИТТЕРДІҢ СУБПОПУЛЯЦИЯЛАРЫ
ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ Т-лимфоциттердін келесідей негізгі субпопуляциялары ажыраты- лады: С 04+ Т-хелперлер, СӘ4+ реттегіш Т-лимфоциттер және СӘ4+ және СЭ8+ цитотоксикалык Т-лимфоциттер. С04+Т-хелперлер Т-хелпер субпопуляциясының негізгі маркеріне Сй4 дифференцацияла- ушы антигені жатады. Тимустан шыккан анкау СӘ4+ Т-лимфоциттер нөлдік хелперлер — ТхО жасушалар субпопуляциясын күрайды. Бұл жа- сушаларды бұрынғы әдебиеттерде антигенреактивті жасушалар немесе Т-индукторлар деп атаған. Өңделген антигендермен біріншілік танысатын жасушалар — ТхО жасушалары. Бұл жасушалардан әр түрлі жағдайларға байланысты жетілген эффекторлы ТхІ және Тх2 түзіледі. Олар дифференцировка- ны шакырған антигенге карсы иммунды жауаптың жүзеге асыруына тікелей катысатын жасушалар. ТхО, Тхі және Тх2 жасушалары негізгі фенотиптік маркер- лер жиынтығы бойынша бір-бірінен ажыратылмайды. Олардың барлығынын бетінде С 02, СОЗ, ТЖР және хелпер субпопуляциясының маркері СИ4 болады (соңғы кезде Тх2 жасушасының Тхі жасушадан айырмашьшығы, Тх2 СОЗО антигенін экспрессиялайды деп есептейді). Бірак әр түрлі хелпер субпопуляциясына жататын лимфоциттер әр түрлі лимфокиндердің жиынтығын өндіреді, сондыктан олар әр түрлі иммунды жауаптың дамуына катысады. ТхО жасушалары антигенмен кездесу сатысында белсенеді де ИЛ-2 және біраз мөлшерде ИЛ-4 өндіре бастайды. ИЛ-2 осы клондағы ТхО жасушаларының көбеюін аутокринді ынталандырады. Біркатар факторларға байланысты ТхО жасушаларынын дифференцировка- сы Тхі немесе Тх2 бағытында жүреді. Дифференцировка бағытын анықтайтын факторлар толығымен зерттелмеген. Хелперлердің дифференцировка бағыты антигеннің табиғатына (бактериялар, вирустар, бөгде нәруыздар және т.б. және олар өз 262 III Бөлім. Адаптивті иммунитет кезегінде АТЖ түрін аныктайды), оның физикалық-химиялық сипатта- масына (дисперстігі, ерігіштігі және т.б.), концентрациясына, организмге түсу жолына, мөлшеріне, сондай-ак организмнің осы антигенге жауап беруінің генетикалық детерминанттығына байланысты. Маңызды кызметті микроаиналым аткарады: мүше стромасының жасушаларының беткей молекулалары және осы жасушалармен өндірілетін гуморалды факторлар. Мысалы, лимфа түйіндерінің микро- айналымы басымырақ түрде Тхі түзілуіне ықпал жасаса, шырышты қабаттардың микроайналымы (ішек, тыныс жолдары) Тх2 дамуына ықпа .1 жасайды. Сондай-ак дифференцировканын даму бағытын аныктауда маңызды орынды антиген таныстырушы жасушаның түрі мен кызмет ету ерекшелігі атқарады. Біріншіден, олармен өндірілетін цитокиндер спектріне байланысты. Егер антигендерді таныстыру қызметін макро- фагтар атқарса, онда олар Тхі түзілуіне ықпал етеді (15.3-сурет). ТЬК аркылы белсенген макрофаг ИЛ-1 мен ИЛ-12 өндіре ба- стайды. Кейбір жұкпалы агенттер, әсіресе жасушаішілік бактерия- лар мен вирустар, лимфа түйіндеріндегі макрофагтар мен дендритті жасушалармен ИЛ-12 көп мөлшерде өндірілуін ынталандырады. ИЛ-12 КК-жасушаларының белсенуін шакырады, ал олар өз кезегінде ІҒІЧ-ү өндіре бастайды. ИЛ-12 және №N - 4 әсерінен ТхО-жасушалары ИЛ-2 Лимфотүйіндер микроайналымы Антигендердиң МФ таныстырылуы өткізгіштігін арттыратын факторлар; дәнекер ткані клеткаларынын пролиферациясын стимулдаушы факторлар 15.3-сурет. Т-хелперлердін антигентәуелді дифференцировкасы 15-Тарау. Адаптивті иммунитеттің жасушалық механизмдері 263 жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|