С. В. Кожанова Жалпы иммунология
Т-лимфоциттердің антигентәуелсіз дифференцировкасы
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| Т-лимфоциттердің антигентәуелсіз дифференцировкасы
Сүйек кемігінде түзілген іТ-лимфоциттер кан ағысымен тимустың кыртысты аймағына келіп орналасады. Бұл үдерісте тимустын эпителилік жасушалары түзетін хемокиндер манызды кызмет аткарады (хемокиндер іТ-лимфоциттерді тимуска тар- тады). іТ-лимфоциттер тимуска өту үшін гематотимустык тоскауылдан өтуі тиіс. Бүл тоскауылдан өту іТ-лимфоциттердің мембранды моле- кулалары (протеогликан С044, гиалурон кышкылының калдыктары, Р-интегрин және баска) мен жасушааралык матрикс молекулаларынын (фибронектин, тоскауыл жасушаларынын мембраналык молекулала- ры) өзара әсерлесуіне негізделген. Тимустың субкапсулярлы аймағында іТ-лимфоциттерден жетілмеген Т-лимфоциттер тузіледі, олар иммунды хабарлы болып тимустан шығу үшін дифференцировканың бірнеше сатысынан өтеді. Тимустын кыртысты кабатында лимфоциттердін көбею үрдісі өте интенсивті жүреді. Адамда орта есеппен тәулігіне шамамен 5х108ти- моциттер түзіледі, ал тимустан осы уакыт арасында шамамен тек 8 х 106 жасушалар ғана шығады. Яғни, жаңа түзілген жасушалардын шамамен 3% тимустан шығады. Бүл кұбылыстың биологиялык мәні жакында ғана белгілі болды. Ол меншікті гистосәйкестік антигендерімен әрекеттесуге кабілеті бар Т-лимфоциттер клондардың сүрыпталуына негізделген. іТ-лимфоцитгерден жартылай жетілген Т-лимфоциттердін ти- мус ішіндегі түзілу үдерісі фенотиптік Т-жасушалык маркерлер экспрессиясының өзгеруімен сипатталады. Олардың негізінде беткей Сй-антигендер (дифференциялауиіы антигендер) жатады. 15-Тарау. Адаптивті иммунитеттің жасушалық механизмдері 249 Әр турлі СО-аитигендер дифференцировканыц белгілі кезеңіне, сондаи- ақ функңионалды әр турлі Т-лимфоциттердің субпопуляцияларына тэн. СО-антигендер — күрделі нәруьпдардын, гликопротеидтердін молекулалары, олар лимфоциттердін плазмалык мембранасында орналаскан. Т-хелперлер ушін фенотиптік маркер СІ)4 антиген болса, цитотоксикалық Г-лимфоциттер ушін — СІ)Н. Аталған екі нәруыз ко- репептор кызметін аткарады және антигенді тану үдерісіне катысады. Кортикалды (кыртысты кабаттык) лимфоциттердін ен алғашкы даму сатыларында СІ)2 нэруызы пайда болады және ол Т-лимфоциттер ушін жалпы маркер болып есептеледі, сонымен катар, ол қои эритроциттеріне рецептор қызметін атқарады. Аталған рецепторды анықтау ушін қои эритроциттерімен қойылатын спонтанды розетка тузу эдісі қолданады (Е-РОК). Бул әдістің көмегімен Т-лимфоциттердің жшпы санын анықтауға болады. Баска жалпы Т-лимфоцитарлы маркеріне СІ)3 нэруызы жата- ды, ол Т-лимфониттердін антигентанушы реиептор мен антиген детерминантынын әсерлесуі кезінде Т-лимфоциттердін цитоплазма- сына белгі беруде манызды кызмет аткарады. Т-лимфоциттердің дифферениировкасы үдерісі кезінде жана СЭ- антигендердін пайда болуымен катар кейбір ескі антигендер жойылуы мүмкін. Сондыктан, СО-ангигендер кезенерекшелік антигендердін мысалы бола алады. Яғни, СО-маркерлер бойынша Т-лимфошптердін жалпы саны мен олардын субпопуляцияларынын санын және жасушалардын жетілу дәрежесін аныктауға болады. Антигентанушырецептор (ТЖР — Т-жасуша.зық рецептор) Т-лимфо- шгттер үшін баска негізгі маркер болып табылады, ол да тимустын кыртысты кабатында, ти.моциттер дифференцировкасынын алғашкы кезеңдерінде пайда болады. Дифференцировка үдерісі кезіндегі Т-лимфоциттердін беткей маркерлерінін фенотиптік өзгеруі біркатар стимулдар әсерінен жасуша- даөзгерістердін болғанын, яғни белгілі бір гендердін кайта кұрылуы мен ынталануын, жасушадағы синтетикалык үдерістердін және жасушанын белгілі бір функционатды касиеттерге ие болуын көрсетеді. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|