104
шешімдерді мемлекеттік басқару органдарының қадағалауы;
6)
нәтижелілік принципі – бюджеттік бағдарламаларда көрсетілген белгілі бір
нәтижелерге жетудің қажеттілігіне байланысты бюджет- терді әзірлеу және орындау;
7)
тиімділік принципі – бюджет құралдарын аз көлемде қолдана отырып, ең жақсы
нәтижеге жетудің қажеттілігіне байланысты бюджетті нақты іске асыру;
8)
жауапкершілік принципі – бюджет заңдылығын бұзғаны үшін бюджет үдерісіне
қатысушыларды жауапкершілікке тарту;
9)
бюджеттердің дербестілігі принципі – әртүрлі деңгейдегі бюджеттер
арасындағы түсімдердің тұрақты түрде бөлінуін қамтамасыз ету.
Мемлекеттік бюджеттің табыстары мен шығындарының құры- лымы төмендегідей
бюджет сыныптамасымен анықталады:
1.
Бюджет табыстары:
-
салықтық түсімдер;
-
салықтық емес түсімдер;
-
негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер;
-
трансферттердің келіп түсуі.
2.
Бюджет шығындары.
3.
Операциялық сальдо.
4.
Таза бюджеттік несиелеу:
-
бюджеттік несиелер;
-
бюджеттік несиелерді жабу.
5.
Қаржылық активтер операциясы бойынша сальдо:
-
қаржылық активтерді иелену;
-
мемлекеттің қаржылық активтерін сатудан түскен түсімдер.
6.
Мемлекеттік бюджет тапшылығы (артықшылығы).
7.
Бюджет тапшылығын қаржыландыру (артықшылықты қолдану):
-
қарыздардың келіп түсуі;
-
қарыздарды жабу;
-
бюджет құралдары қалдықтарының қозғалысы.
Мемлекеттік бюджет шығындарын бөлек алып қарайтын болсақ, оларға мыналар
кіреді:
-
мемлекеттік қызмет көрсетулер;
-
қорғаныс;
-
қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік, сот қызметі, құқықтық және қылмыстық-атқару
іс-әрекеті;
-
білім беру;
-
денсаулық сақтау;
-
әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру;
-
тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық;
-
мәдениет, спорт, туризм, ақпараттық кеңістік;
-
ауыл, су, орман және балық шаруашылықтары, ерекше қорғалатын табиғи
территориялар, қоршаған ортаны және жануарлар әлемін қорғау, жер қатынастары;
-
отын-энергетикалық кешен және жерді пайдалану;
-
өнеркәсіп, сәулет, құрылыс және қала құрылысы қызметі, көлік және байланыс;
-
қарыздарды өтеу;
-
арнайы трансферттер;
-
басқалары.
Достарыңызбен бөлісу: