Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Кәсіпқор» Холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
жүктеу/скачать 1,97 Mb. Pdf көрінісі
|
2 Тамақтандыру кәсіпорындарының табысты экономикалық дамуы үшін бизнес-жоспар жасау
| ТЕОРИЯЛЫҚ
МАТЕРИАЛ Нарық - бұл дайындаушылар мен сатып алушыларға тауарларды сатып алу - сатуды айырбастауға мүмкіндік беретін құрылым. Нарықта тауардың түпкілікті бағасы мен санының шешуші факторлары тұтыну сұранысы болады. Нарықты анық түсіну үшін бәсекелестік маңызды рөл атқаратын болады, бұл ретте өндірушілер тауар сапасы бағасының манипуляциясы немесе қызметтер көрсету арқылы нарықтағы өз позицияларын нығайтады. Нарықтардың көптеген түрлері бар, бірақ белгілі бір белгілер оларды экономикалық мақсаты мен кеңістіктік белгілері бойынша жекелеген топтарға топтастыруға мүмкіндік береді. Нарықтық объектілердің экономикалық мақсаты бойынша тауар нарығы, ақпарат нарығы, қаржы нарығы және еңбек нарығы бөлінеді. Тауар нарығы тұтыну нарығын, өндіріс құралдары нарығын қамтиды. Тұтыну нарығы азық - түлік және азық - түлік емес тауарлар нарығын, тұрғын үй нарығын, өндірістік емес мақсаттағы ғимараттар нарығын қамтиды. Өндіріс құралдарының нарығы өндірістік ғимараттар нарығынан, еңбек құралдары нарығынан, шикізат, материалдар нарығынан, өндірістік мақсаттағы басқа да энергия, пайдалы қазбалар нарығынан тұрады. Аумақтық белгісі бойынша (нарықтық кеңістікті қамту аймағына байланысты) нарықтар жергілікті (жергілікті), ұлттық (ішкі), әлемдік (сыртқы) болып бөлінеді. Жергілікті нарық елдің бір немесе бірнеше аудандарымен шектеледі. Ұлттық нарық алмасу саласын, бүкіл ұлттық аумақты қамтиды. Әлемдік нарық халықаралық алмасу саласын қамтиды. Ұлттық және әлемдік нарықтың құрамында өңірлік (аймақтық) нарықтар бөлінуі мүмкін. Жұмыс істеу тетігі бойынша нарықтар бар: - еркін - тікелей байланыстар нәтижесінде еркін бәсекелестік негізінде сатып алу - сату процесінің тәуелсіз қатысушылары сату көлемі мен бағасын өздері белгілейді; - монополияландырылған — өндіріс және айналым шарттарын бір өндіруші (сатушы) немесе олардың тобы анықтайды; - реттелетіндер - нарықтық қатынастарды реттеудегі жетекші рөл мемлекетке тиесілі, ол ықпал етудің түрлі экономикалық тетіктерін пайдаланады. № Түрлері Кіші түрлері 1 Экономикалық мақсаты бойынша Тауарлық Қаржылық Еңбек 2 Аумақтық белгісі бойынша Жергілікті Ұлттық Әлемдік 8 3 Жұмыс істеу тетігі бойынша Еркін Монополияланған Реттелетін 4 Қанығу дәрежесі бойынша Тепе - теңді Тапшы Артық 5 Нарықтық алмасуды ұйымдастыру бойынша Көтерме Бөлшек Экспорттық Импорттық 6 Жеке меншік нысандары бойынша Жеке Кооперативтік Мемлекеттік 7 Заңдылықты сақтау дәрежесі бойынша Заңды Заңсыз 1 кесте . Нарық түрлері Нарықты талдау кәсіпорынның ондағы жағдайын анықтауға, саладағы бәсекелестерді анықтауға және бәсекелестік деңгейін бағалауға, тұтынушылардың тауарға (қызметке) қажеттілігі мен сұранысын зерделеуге, сондай - ақ тауардың перспективаларын болжауға және қызмет бағыттарын айқындауға мүмкіндік береді. Нарықты талдау: - нарық параметрлерін анықтау, онда кәсіпорынның жағдайын анықтау; анықтау бәсекелестер және бәсекелестік деңгейін бағалау; - тұтынушылардың тауарға (қызметке) қажеттілігі мен сұранысын зерделеу); - тауарды, оның нарықтағы орнын және олардың сатып алушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру дәрежесін зерттеу; - тауардың перспективаларын болжау (моделдеу) ; - сатып алушылардың өзгермелі қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында қызмет бағыттарын анықтау. жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|