ӨЗАРА
ИНДУКЦИЯ МЕН ӨЗАРА
ИНДУКТИВТІЛІК
Орамдар саны
w
1
мен
w
2
және токтары
i
1
мен
i
2
болатын, бір
-
біріне қатысты бір катушка өрісінің магниттік сызықтарының бір
бөлігі екіншісінің орамдарымен тіркесетіндей жақын орналасқан,
екі
индуктивтілік катушкаларын қарастырайық
(3.25-
сурет
,
а
).
Сондықтан да, Ψ
11
және Ψ
22
өзіндік ағындық іліністен
басқа
осындай тізбектерді есептеу кезінде
∑
=
Φ
=
Ψ
1
1
12
12
w
k
k
бірінші және
3.25-
сурет
80
80
∑
=
Φ
=
Ψ
2
1
21
21
w
k
k
екінші катушкалардың орамдарының қосымша
ағындық іліністерін
ескерген жөн, мұндағы Ф
к
12
–
бірінші катушка
-—
ның
k
-
ші орамы арқылы екінші катушканың тогының ағыны,
21
k
Φ
-
екінші катушканың
k
-
ші орамы арқылы бірінші катушканың
тогының ағыны.
Бірінші және екінші катушкалардың
өзара индуктивтілігі
деп,
Ψ
12
бірінші катушканың қосымша ағындық ілінісінің екінші
катушканың
i
2
тогына қатынасын айтамыз
2
12
12
/
i
Ψ
=
Μ
.
Осыған ұқсас екінші және бірінші катушкалардың өзара
индуктивтілігі анықталады:
.
/
1
21
21
i
Ψ
=
Μ
Тәжірибелер көрсеткендей
:
,
2
1
12
21
L
L
k
кб
=
Μ
=
Μ
=
Μ
мұндағы
L
1
мен
L
2
—
бірінші және екінші катушкалардың
индуктивтілігі; 0 ≤
k
кб
≤
1 —
катушкалардың байланыс
коэффициенті
.
Өзара индуктивтілік токтардың бағыты мен мәндеріне тәуелсіз,
ол тек катушкалары құрылысымен және олардың өзара орналасуы
арқылы анықталалы
.
Әрбір индуктивті байланысқан катушкалардың
Ψ
толық
ағындық ілінісі,
катушкалардағы токтардың бағытына және
олардың өзара орналсуына қатысты қосылатын немесе алына
алатын екі құраушыдан тұрады
.
Бірінші жағдайда
индуктивті
байланысқан катушкаларды қосу,
келісілген
, екінші жағдайда
–
қарама-қарсы
деп
аталады.
Индуктивті
байланысқан
катушкалардың үлгілік бейнесі (
3.25,
а
суретін
қараңыз)
күрделі
болғандықтан, индуктивті байланыстың сипатын суреттеу үшін
шартты белгілерді қолданады
.
Тізбектердің алмастыру схемасында (
3.25,
б
және
в
суреттерін
қараңыз)
әрбір катушканың аттас шықпаларын («басын») нүктемен
белгілейді. Әрбір катушкадағы өзіндік және қосымша ағындық
ілініс қосылады, яғни бірінші және екінші катушкалардың толық
ағындық ілінісі
мынаған тең болады:
Ψ
1
=Ψ
11
+ Ψ
12
; Ψ
2
=Ψ
22
+ Ψ
21
Егер токтар
аттас шықпаларға қатысты әртүрлі бағытталған
болса (
3.25,
в
суретін қараңыз), онда катушкалар қарама
-
қарсы
81
81
Достарыңызбен бөлісу: |