А.А.Андреев «Қашықтықтан оқытудың

267
басында білім алушыларды қашықтықтан оқыту әдістерін қолдана 
отырып дайындайды.
Университеттердің жартысынан көбінде ересектерге арналған мек-
тепке дейінгі технологиялар қолданылады. Бұрын теледидар кеңінен 
қолданылатын. Қоғамдық телехабар тарату жүйесі аясында студенттер 
білім алуда. Ересектерді оқыту бағдарламасы ғылым, бизнес, басқару 
курстарын қамтиды.
Испанияда қашықтықтан оқытуда UNED ұлттық университеті 
жұмыс істейді. Ол ел ішінде және шетелде оқу орталықтарын 
қамтиды. Университет ересектерге арналған сырттай жоғары білім 
беруді ұйымдастыру мақсатында құрылған. Ол білім министрлігінің 
бөлімшелерінің бірі болып табылады және тікелей жоғары білім 
жөніндегі мемлекеттік хатшыға бағынады.
Оның құрылымында, атап айтқанда, орта мектеп оқытушыларының 
біліктілігін арттыру жүйесі бар.
Франциядағы ұлттық орталығы қашықтықтан оқытуды әлемнің 
әртүрлі елдерінің пайдаланушыларықолданады. 
Германияда Хаген қаласында қашықтықтан оқыту институты 
жұмыс істейді, ол сырттай білім алуға және біліктілігін арттыруға 
мүмкіндік береді. Университет дипломдар береді және ғылым доктор-
лары дәрежесіне дейін береді. Тюбинген қаласындағы қашықтықтан 
оқыту институты радио мен теледидарды қолдана отырып, оқыту 
бағдарламаларын жасайды. Оқу курстарын дайындауға жоғары оқу 
орындарының оқытушылары мен ғалымдары қатысады.
Швециядағы Балтық университеті Балтық аймағының елуден 
астам университеттерінің күш-жігерін біріктіреді. Қосымша білім 
технология бойынша Уасала, Лунд, Гетеборг, Умео және Линкопинг 
қалаларының университеттерінде білім алуға болады. Барлық оқу 
тапсырмалары арнайы әзірлемелердің негізінде және оқытушылардың 
кеңес беруімен университеттен тыс орындалады. Емтихан тапсыру 
процесі тікелей ЖОО-да жүзеге асырылады. 
70-ші жылдардан бастап Финляндияда университеттерінде 
қосымша білім алу орталықтары, сондай-ақ жазғы университеттер деп 
аталатын университеттер құрылды, олардың саны 20-дан асады. Сту-
денттер саны – 30 000. 
Түркияда 1974 жылдан бастап шалғай аудандардың тұрғындарына 
білім алуға көмектесу мақсатында Ашық университет жұмыс істейді. 
Тыңдаушылар университеттен оқу материалдарының қажетті пакетін 
алады, олар үшін қосымша оқу радио және телебағдарламалар 

268
 
 

өткізіледі, жазғы курстар ұйымдастырылады, сабақтар кешке және 
демалыс күндері болуы мүмкін.
Осыған ұқсас мектепке дейінгі білім беру мекемесі Австралия мен 
Швейцарияда жұмыс істейді. Андорра сияқты кішкентай еуропалық 
елде қашықтықтан оқыту жүйесін құру бағдарламасы бар.
Қашықтықтан оқытуды дамытатын мегауниверситеттер – Қытай 
телеуниверситеті (Қытай), Индира Ганди ұлттық ашық университеті 
(Үндістан), Пайнам Ноор университеті (Иран), Корей ұлттық ашық 
университеті (Корея), Оңтүстік Африка университеті, Сукотай Тампа-
риат ашық университеті (Таиланд).
Жапонияда 80-ші жылдардың басынан бастап «эфирдегі Уни-
верситет» жұмыс істейді. Бұл бюджетте және Білім министрлігінің 
қатаң бақылауында, гуманитарлық және жаратылыстану ғылымдары 
бойынша бірнеше факультеттері бар мемлекеттік мекеме. Белгілі бір 
сағаттарда дәрістер теледидар мен радиода таратылады. Әр таңдалған 
пән бойынша оқушы аптасына екі рет бір сағаттық дәріс тыңдауы 
керек.
Консультациялар әр префектурада құрылған арнайы оқу 
орталықтарында беріледі. Тыңдаушылардың негізгі бөлігі бес жыл 
оқиды және емтиханды сәтті тапсырғаннан кейін бакалавр дипло-
мын алады. Ашық университеттің сынақ бірліктері барлық басқа 
университеттердің сынақ бірліктерімен теңестіріледі.
Халықтың білім деңгейі білім беру процесінің неғұрлым төмен 
және техникалық жарақтандырылуы жеткіліксіз Таяу Шығыс пен 
Орталық Америка елдерінде қосымша білім берудің дамуы басқа 
өңірлерде қашықтықтан оқытудың дамуынан едәуір артта қалып 
отырғаны назар аудартады.
Ресейде қашықтықтан оқытуды дамыту процесі 90-жылдардың 
басында басталды. 1997 жылдан бастап Ресей Федерациясының 
аумағындағы мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің, бөлім-
шелерінің және орталықтарының саны және бүгінде цифрлық білім 
беру жүзеге асырылмайтын оқу орындары жоқ.
Американдық білім беру қызметтерін Ресей нарығына жылжытуда 
BMI (Business Management International) – штаб-пәтері Сан-Франциско 
қаласында (Калифорния штаты) орналасқан мамандандырылған 
американдық консалтингтік компания үлкен белсенділік танытады. 
Компания қызметінің негізгі бағыттары, басқаларымен қатар, бала-
лар мен ересектерге арналған жалпы білім беру және кәсіптік даяр-
лау, бизнес-білім беру болып табылады. Осы білім беру қызметтерінің 

269
барлығы қашықтықтан оқыту технологияларын қолдану арқылы 
ұсынылады.
Британдық білім беру қызметтері бірнеше жылдан бері ресейлік 
білім беру нарығына ашық Британ университетінің серіктесі – 
«ЛИНК» қашықтықтан оқыту халықаралық орталығы (қазіргі 
халықаралық менеджмент институты) сәтті түрде ілгерілеп келеді [82].
Жақында ұйымдастырылған Ресей-фин және Ресей-неміс теле-
дидар академиялары компьютерлік және телекоммуникациялық 
жабдықтардың заманауи деңгейіне ие бола отырып, Ресейдің білім 
беру нарығына белсенді енгізілуде.
Ресей білім академиясында (РАҚ) педагогикалық қамтамасыз 
ету бойынша үлкен жұмыс жүргізілуде. Мәселен, Ресей білім акаде-
миясының жалпы және орта білім беру Институтының қашықтықтан 
оқыту зертханасы, Е.С.Полаттың басшылығымен қашықтықтан 
оқытуға арналған теориялық негіздер мен практикалық кур-
стар әзірленуде, эвристикалық қашықтықтан оқыту мәселелерін 
А.В.Хуторский зерттейді, қашықтықтан оқыту РАО университетінің 
оқу процесіне енгізіледі.
А.Андреевтің еңбегінің құндылығы 1999 жылы бұрын талданған 
орыс және шетелдік теориялар мен тәжірибелер 2021 жылға дейін 
өзіне тән ерекшеліктерін сақтап қалды. Олардың ішінде:
1. 
«Икемділік».
Білім алушылар өздеріне ыңғайлы уақытта, 
қолайлы жерде және дұрыс қарқынмен айналысады. Пән курсын 
меңгеру және таңдалған пәндер бойынша қажетті білім алу үшін 
әркім өзі қажет болғанша оқи алады.
2. 
«Модульділік».
Қашықтан оқыту бағдарламаларының негізі 
модульдік принцип болып табылады. Игерілген әрбір жеке пән 
(оқу курсы) белгілі бір пән саласының мазмұны бойынша барабар. 
Бұл тәуелсіз оқу курстарының жиынтығынан жеке немесе топтық 
қажеттіліктерге сәйкес келетін оқу жоспарын құруға мүмкіндік береді.
3. 
«Параллельдік»
. Оқыту негізгі кәсіби қызметті оқумен қоса 
атқарғанда, яғни «өндірістен қол үзбей»жүргізілуі мүмкін.
4. 
«Алыс әсер ету».
Білім алушының тұрған жерінен білім беру 
мекемесіне дейінгі қашықтық (сапалы байланыс жұмысы жағдайында) 
тиімді білім беру процесі үшін кедергі болып табылмайды.
5.
«Үйлесімсіздік». 
Оқыту барысында білім беруші мен білім 
алушы әр кесте бойынша ыңғайлы жұмыс істейтіндігін білдіреді.
6. 
«Қамту».
Бұл мүмкіндікті кейде «бұқаралық» деп те атайды. 
Білім алушылардың саны сыни параметр болып табылмайды.

270
 
 

7. 
«Тиімділік».
Бұл мүмкіндік қашықтықтан оқытудың эконо-
микалық тиімділігін білдіреді.
8. 
«Оқытушы».
Бұл мұғалімнің жаңа рөлі мен функциялары 
туралы.
9. 
«Білім алушы»
. Білім алушыға қойылатын талаптар дәстүрліден 
айтарлықтай ерекшеленеді.
10. 
«ЖАТ»
(жаңа ақпараттық технологиялар). Қашықтықтан оқыту 
жүйесінде ақпараттық технологиялардың барлық түрлері қолданы-
лады, бірақ негізінен жаңа ақпараттық технологиялар, олардың 
құралдары компьютерлер, компьютерлік желілер, мультимедиялық 
жүйелер және т.б. басымырақ.
11. 
«Əлеуметтiк»
. Қашықтықтан оқыту белгілі бір дәрежеде 
әлеуметтік шиеленісті жеңілдетеді, тұрғылықты жері мен материалдық 
жағдайына қарамастан білім алуға тең мүмкіндік береді.
12. 
«Халықаралықтылық».
Қашықтықтан оқыту білім беру қызмет-
терін экспорттау мен импорттаудың ыңғайлы мүмкіндігін қамтамасыз 
етеді.

жүктеу/скачать 3,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: