322
Бұл ұғым нені білдіреді?
Білім алу үдерісінің мазмұның
аста-
рында не бар? Бұл сұрақтарға жауап беру барысында, ең алдымен,
білім алушылардың ақыл-ой және шығармашылық қабілеттерін
дамытуға ықпал ететін ғылыми білім жүйесі
мен олармен байланы-
сты практикалық дағдыларды есте ұстаған жөн. Бірақ әр пәннің нақты
материалы жеке тұлғаға үлкен формативті әсер ететін дүниетанымдық
және моральдық-эстетикалық идеялар мен тұжырымдарды қамтиды.
Әрине, бұл идеялар мен тұжырымдар білім беру мазмұнының
маңызды бөлігі болып табылады.
Сол себептен, жалпы алғанда,
білім алу үдерісінің мазмұны
дегеніміз – білім алушылардың оқу үдерісінде игеруі қажет ғылыми
білім, практикалық дағдылар, сондай-ақ дүниетанымдық және
моральдық-эстетикалық идеялар жүйесі.
2010 жылы Қазақстанның Болон үдерісіее қосылуы жоғары білім
беру жүйесінің кредиттік оқыту жүйесіне көшуіне және онымен бірге
мамандарды көп деңгейлі даярлауға (бакалавр – магистр-доктор)
әкелді.
Болон үдерісіне (еуропалық білім беру жүйесі)
қатысушылардың
тартымдылығының бірі – жоғары оқу орындарының бәсекеге қабілет-
тілігі мен академиялық еркіндігі. «Қазақстан Республикасының кейбір
заңнамалық актілеріне жоғары оқу орындарының академиялық және
басқарушылық дербестігін кеңейту мәселелері бойынша өзгерістер
мен толықтырулар енгізу туралы» 2018 жылғы 4 шілдедегі № 171-VI
Қазақстан Республикасы Заңының негізінде жоғары оқу орындары
келесі бағыттар бойынша Академиялық еркіндік алды:
1. Жоғары оқу орындарының білім беру бағдарламаларының (бұдан
әрі-ББ) 80% қалыптастыруы өз
бетінше және ЖОО әзірлеген
ББ ҚР Білім беру бағдарламаларының тізіліміне тіркеледі және
білім беру саласындағы құзыретті органдармен лицензиялана-
ды;
2. Академиялық адалдық. Білім алушылардың барлық жазба-
ша жұмыстарының алмасымы және өзіндік ерекшелігі үшін
міндетті түрде тексеру – плагиатқа қарсы (антиплагиат);
3. Академиялық талап.
4. ЖОО түлектерін сертификаттау –
сапаны қамтамасыз ету
бойынша жүйелі шаралардың бірі. Әлсіз түлектермен күресудің
бір әдісі – тәуелсіз сертификаттау жүйесі.
5. Жұмыс берушілердің рейтингі. «Атамекен» ҰКП өткізетін
жоғары оқу орындарының білім беру бағдарламаларының
рейтингі.
323
6. Жоғары оқу орындарының басқарушылық дербестігі. Министр-
ліктен жоғары оқу орындарына 16 құзыреттілік берілді.
7. Түлектердің жұмысқа орналасуы және білім беру қызметтерінің
бәсекеге қабілеттілігі маңызды көрсеткіш болып табылады.
Жоғары оқу орнының білім беру бағдарламаларының 80%-
ын білім беру үдерісі субъектілерінің академиялық еркіндігін алу
негізінде жоғары білім беру жүйесінде
дербес қалыптастыруы білім
алушылардың оқу траекториясын құруы үшін даярлық бағыттарында
білім беру мазмұнын дербес айқындауды көздейді. Білім
алушылардың оқу траекториясын оқу пәндерінің курстары құрайды.
ЖОО оқытушылары әзірлеген оқу пәндерінің курстары трендтерді
ескеруі керек. 5.1-кестені қараңыз.
5.1-кесте.
Достарыңызбен бөлісу: