----- «БІЛІМ ЖОЛЫ НҰРЛЫ ЖОЛ» Республикалық журнал – Қараша айы 2020 жыл | № 11 (14) -----
Жылулық тепе теңдік.
Жылу алмасу денелер арасында жылулық тепе - теңдік орнағанға дейін жүреді.
Дененің температурасын өлшеуге арналған құрал - термометр.
Оның жұмыс істеуі
денелердің жылулық ұлғаюына негізделген.
Термометр - температурасы өлшенетін денемен жылулық байланыста болатын дене.
Термометрлердің түрлері. I. Сұйық термометрлер.
а) сынапты, өлшеу шегі - 38°С - тан 260 °С - ка дейін;
б) спиртті термометр, өлшеу шегі
в) термопара (- 269 °С - тан 2300 °С - қа дейін)
г) термисторлар кедергісі температураның өзгеруіне негізделген құралдар.
2. Газды термометрлер.
Цельций шкаласы - негізгі екі нүктесі ретінде мұздың еру (0°С) және судың қайнау
(100°С) температуралары алынған шкала.
Абсолют нөл температура - табиғаттағы ең төменгі шекті температура ол - 273, 15
0°С - қа тең.
Температураны өлшеу әдістері (тәжірибе көрсету)
Термометрді қолда ұстап тұрып, ондағы сынап (спирт) бағанасының көтерілуін
бақылау. Сынап (спирт) бағанасының көтерілу себебін айқындау. Сынап (спирт)
бағанасы көтерілуін қашан тоқтатады? Термометр нені өлшейді? Термометрді
температурасы өлшенетін ортадан алып қарауға бола ма? Неліктен? Түтікше
бойымен көтерілген кезде сынап (спирт) молекулаларының орташа кинетикалық
энергиясы жөнінде не айтуға болады?
Оқытылып отырған оқу материалын қабылдаудағы оқушы түсінігін тексеру. §2
сұрақтарын талдау.
1) Молекулалық теория негізінде жылы су мен салқын судың айырмашылығы неде
екенін түсіндіріңдер.
2) Абай болмаған жағдайда медициналық термометрді сындырып алуға болады.
Неліктен бұл жағдайда төгіліп қалған сынапты бір түйір
тамшысы қалмастай жинап
алу қажет?
Қандай да бір уақыт мезетінде ауадағы оттегінің бір молекуласы 900м/с
жылдамдықпен, ал екінші молекула 1200 м/с жылдамдықпен қозғалады. Екінші
молекуланың температурасы жоғары деген ұйғарым дұрыс бола ма? Жұмыс туралы
алған білімдерін жинақтайды Топтарға тапсырма беру.
Сәйкестендіру кестесі
Еру 96
0
F Қайнау 0
0
С Адам денесінің темп 212
0
F Судың қайн.нүк 100
0
С
Достарыңызбен бөлісу: