~ 74 ~
Психикалық аурулар ағымының сипатына қарай прогредиентті және
прогредиентті емес деп бӛлінеді. Прогредиентті дегеніміз ауру кӛрінісінің
ауырлауымен ҥдемелі нашарлау жағдайын тҥсінеміз, нәтижесінде әлеуметтік
дезадаптацияға, науқастың тҧрақты мҥгедектігіне әкеліп соқтырады.
Прогредиентті ауруларға ақыл кемдігіне
алып келетін бас миының
органикалық аурулары, психопатологиялық ӛнімнің ауырлауымен ғана емес,
психикалық ақаудың тереңдеуімен, интеллектуальды, эмоциональды және
еріктік функциялардың жоғалуымен жҥретін алкоголизм, наркомания,
эпилепсия, шизофрения жатады. Қайсы бір нозологиялық
формаға тәнділік
патологиялық ҥрдістің прогредиенттілігін толығынан ашпайды. Бір ауру
шеңберінде прогредиенттілік дәрежесі әр тҥрлі формалар мен жеке
жағдайлар
кездеседі.
Осылайша,
аз
прогредиенттіге,
рекуррентті
шизофрения, баяу ағымды (кӛбіне невроз тәрізді) шизофренияны, дӛрекі
прогредиенттіге - қатерлі жасӛспірімдік формасын жатқызамыз. Бір ауру
ағымының әр сатысында прогредиенттілік дәрежесі ӛзгеріп отырады.
Ауру ағымы ҥздіксіз немесе ҧстама тәрізді ӛтеді. Ауру ҥздіксіз ағымда
ӛткенде психопатологиялық симптоматика ӛршіп, әлсіреп тҧрады,
бірақ
дертті бҧзылыстар толық жоғалмайды. Ҧстама тәрізді ағымда ауру белгілері
әртҥрлі айқындылық пен ҧзақтықтағы ашық аралықтармен ҥзіліп тҧрады.
Ашық аралықтар кейде толық саулық жағдайына ҧқсас болады. Мҧндай
аралықтарды интермиссия (сауығу) деп атасақ, ал ауру ағымын
интермиссиялаушы немесе циркулярлы деп атаймыз.
Мҧндай ағымда кезеңдік шизофрения және маниакалды-депрессивті
психоз ӛтеді. Интермиссия кейде жылдарға созылады, жылына бір-екі ҧстама
болып, науқастың қалған ӛмірінің барлығы интермиссия болуы мҥмкін.
Психоздың циркулярлы дамуы кезіндегі ҧстамаларды фаза деп атайды.
Ҧстама тәрізді ағымның ремиттирлеуші ағымы тҥрінде дертті жағдай толық
жоғалмайды, ҧстама аралық кезеңдерде, ремиссияда психопатологиялық
ӛнімнің «ҧшқындары» қалады; сонымен қатар әр ҧстамадан кейін кҥшейіп
тҧратын дефицитарлы симптоматика бақыланады.
Жедел экзогенді психоз (ақ қызба) ағымына
қарай транзиторлы болып
табылады, яғни жеке психозды эпизодпен кӛрінетін ӛткінші сипатта болады.
Психоздың нәтижесі толық немесе толық емес айығу бола алады.Толық
емес айығу психикалық кемшілік дамығанын білдіреді, психикалық
қызметтің аса зорығуымен (тҧрақты астенизация), психопатизациямен,
энергетикалық потенциалдың тӛмендеуімен кӛрінеді, ол ӛз кезегінде
әлеуметтік бейімделуді бҧзады. Белсенді патологиялық ҥрдістің басылуымен
прогредиентті ағымдағы аурулар органикалық,
эпилепсиялық және
шизофрениялық ақыл кемдігіне әкеліп соқтырады. Психикалық ауру
нәтижесіндегі ӛлім - ӛте сирек кездесетін қҧбылыс (АҚШ,Англия,Франция
және т.б). Психикалық аурулар нәтижесіндегі ӛлім басқа себептер
нәтижесіндегі ӛлімдер ішінде 0.03 пайыздан 0.05 пайызға дейін орынды
алады. Кҥрт қозу және сана кҥңгірттенуімен жҥретін ақ қызба және басқа
жедел экзогенді психоз нәтижесі ӛлімге соқтыруы мҥмкін (ӛлімге алып
~ 75 ~
келетін кататония); гипертоксикалық шизофрениямен, эпилепсиялық
статустағы науқас, ҥдемелі сал ауруындағы
маразм жағдайындағы науқас,
Пик немесе Альцгеймер ауруындағы ақыл кемдігі жағдайындағы аурулар
ӛлім жағдайына ҧшырауы мҥмкін. Жиі психозбен зардап шегетіндер жалпы
соматикалық және инфекциялық аурулардан ӛледі, қоғамдық қауіпті
әрекеттер жасау нәтижесінде мертігеді.
Достарыңызбен бөлісу: