152
II бөлім. Дидактика
9-тарау. МЕКТЕПТЕГІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ
9.1. Оңытудың әдістерінің мәні мен тусінігі
Мүғалім мен мектеп жүмысының
нәтижелі,
«Оқыту әдісі» түсінігін
табысты болуы оқыту әдісіне байланысты, оған
анықтаудың негізгі
бірнеше
ондаған
жылдар
бойы
педагогика
тәсілдері
теориясы мен жекелеген пәндерді оқытуда іргелі
зерттеулер жүргізіліп келеді.
Осыған қарамастан,
окыту әдісінің мәселесі өзекті болыгі қала бермек және педагогикалык
басылымдарда өткір пікірта-ластар туғызып келеді. Бүл пікірталастар
теориялық қағидаларды жасаушы педагогтардың әдістердің жеке топтарын
эмпирикалық
жазып
көрсетуден
оқыту
әдістерінің
ғылыми
жүйесін
негіздеуіне көшу және оқыту әдісінің табиғатын
ашуы арқылы оның мәнін
түсіндіру төңірегінде жүріп жатыр. Оқыту әдістерінің пайда болуы мен даму
тарихының өзіндік ерекшеліктері бар. Педагог-ғалымдар мектептегі оқу
үрдісін бақылау барысында сабақтағы мүғалім мен оқушы қызметінің әр
түрлілігіне назар аударған. Олар мүндай әрекет түрлерін
оқыту әдістері деп
атаған. Мысалы, мүғалім жаңа материалды түсіндіреді - ол түсіндіру эдісін
қолданады, оқушылар материалды өз бетінше оқып үйренеді - бүл өздік
жүмыс әдісі; оқушы практикалық тапсырманы орындайды - бүл практикалық
жүмыс әдісі, мүғалім сабақта көрнекілік материал қолданады - бүл
иллюстрация әдісі т.с.с. Оқыту әдістерін осылайша қарастыру түрлі
авторларға көптеген
оқыту әдістерін бөліп көрсетіп, олардың аттарын
белгілеуіне себеп болды.
Е.И.Перовский, Н.М.Верзилин, Е.Я.Голант оқытудың сөздік, түсіндіру,
көрнекілік және практикалық әдістерін көрсетсе, М.А.Данилов, Б.П.Есипов
оқыту
әдістерін білім алу әдісі, білік пен дағдыларын қалыптастыру, білім,
білік дағдысын тексеру, бекіту әдістерін, Е.Я.Голант әдістерінің 2 тобын бөліп
көрсетуді үсынды: активті (белсенді) және пассивті оқыту әдістері.
Танымдық
әрекет сигіатына қарап, бүл екі әдіс әртүрлі іске асырылуы мүмкін. Жеке
дидактар мен әдіскерлердің бүл түсінікке түрлі анықтамалар бергеніне
қарамастан, көптеген авторлар оқыту әдісін оқу әрекетін үйымдастырудың
тәсілі деп қарастыруда.
«Метод» (әдіс) термині - гректің «теіһосіов» деген
Достарыңызбен бөлісу: