П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р

II бөлім. Дидактика
175
арналған көрнекі күралдар болуы тиіс. Оларды жедел түрде табу үшін 
карточкаларды 
тақырып 
бойынша 
орналастыратын 
оқыту 
қүралдар 
картотекасын жасау керек. Көрнекіліктің жеткіліксіздігі оқушылардың белсенділігі 
мен оқу сапасына эсер етеді. Сонымен қатар кабинеттерді қүралдармен 
шамадан тыс толтыруға болмайды. Кейбір тақырыптарға түрлі оқыту 
қүралдары арналуы мүмкін: баспа қүралдары, кинофильмдер және т.б. 
Көрсету жабдықтары мен баспа қүралдары бір бірін алмастырмағанымен, 
түрлі дидактикалық мақсатта олар бірін бірі толықтыра алады.
Көрнекі қүралдар келесі қызметтерді атқарады:
1) мектептен тыс үрдістермен, қүбылыстармен таныстыру;
2) объектінің қазіргі түрімен, тарихи дамуының сыртқы келбетімен 
таныстыру;
3) объектінің іс-әрекет үстанымдары, қүрылымы, оны басқару, техника 
қауіпсіздігі туралы көрнекілік келтіру;
4) үрдіс немесе қүбылыс сипаттамаларын өлшеу немесе салыстыру 
туралы көрнекі бейнелеу;
5) қолдану, затты жобалау немесе дайындау кезендерін белгімен бейнелеу;
6) ғылым тарихымен жэне оның даму болашағымен танысу.
Көрнекі қүралдар үш топка бөлінеді: 1) колемді қүралдар (аппараттар, 
коллекциялар, қүралдар және т.б.); 2) баспа қүралдары (суреттер, плакаттар, 
портреттер, сызбалар, кестелер және т.б.); 3) көрсетілетін материалдар, 
видеофильмдер, слайдтар және т.б.).
Оқыту барысында коллекциялар мен моделдер 
Окыту күралы жүйесіндегі 
едәуір салмақты 
рөл 
атқарады. 
Мектеп 
коллекциялар мен моделдер 
коллекциялары деп жаңа материалды оқу,
сонымен бірге өздік жүмыстарын қайта-лау 
үшін қолданылатын, сипаттамасына, қасиеттеріне қарай бөлінген заттар мен 
пәндердің жиынтығын түсінеді. Ботаника және зоология, сонымен бірге 
физика, химия, сурет, еңбек шеберханалары коллекиялары кеңінен танылған. 
Мысалы, пластмасса, түз, оқшаулағыш, резистор, конденсатор, бояу, балға, 
шүрып және т.б. жиынтықтар. Оқу максатында қолданылатын көптеген 
коллекцияларды мүғалімдер оқушылармен бірігіп жасайды. Жаңа материалды 
түсіндіру барысында қатырма немесе жүқа ағаштан жасалынған демонстра- 
циялық коллекциялар қолданылады. Коллекциялардағы әрбір зат жіктемеге 
сай, белгімен көрсетілген бір орында бекітілуі тиіс. Заттың астында агауы мен 
оған қысқаша түсінік беріледі. Өздік жүмыстарға арналған коллекциялар 
шағын күйде қораптарда сақтапады және үлестірме материал ретінде 
пайдаланылады.
Баспа қүралдары оқыту тэжірибесінде кеңінен қолданылуда. Оларды 
дайындау қарапайым, әрі арзанға түседі, баспаханаларда басылып ш ығары- 
лады немесе мүғалім оқуш ы лармен бірігіп жасайды. Оларды табиғи 
заттармен немесе моделдермен бірге қосы мш а қүрал ретінде қолданған 
дүрыс. Кестелер мен плакаттардың бояуы өңіп, қағаздары қүртылмауы үшін 
күн сәулесі түспейтін, арнайы орында ілінулі қалыпта сақтау қажет.

жүктеу/скачать 13,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: