П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
Ш бөлім. Тәрбие пгеориясы
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- 15.3. Тәрбиелеу үрдісінде жекс тулганы ңалыптастыру
| Ш бөлім. Тәрбие пгеориясы
шеберлігіне байланысты. Жүйе «гіедагогикалық технология» деген агауға ие болады. Педагогикалык технология педагоггарды балалармен жүмыс барысында ортіске жақын болуына итермелейді. Яғни, бүл дегеніміз алдау емес, жалған- дық емес, балаға түсінікті түрде жеткізу үшін қолданылады. Мүғалім балалардың сыртқы келбетінен-ақ оның ішкі көңіл-күйін сезіп білуі керек. Ол оқушының әр ісіне, жүрісіне, қылыгына мән беруі қажет. Қорытындылай келгенде, тәрбие басқа әлеуметтік қүбылыстармен араласу барысында туындайды. Педагог пен баланың арасындагы қарым-қатынасы негізінде торбие қалыптасады, ол субъект-объект-субъект деңгейіндегі қарым- қатынас деңгейі тәрбие мен өнерді біріктіреді, педагог педагогикалык техно- логияны теориялық, әдістемелік даярлықпен қатар игеріп, адамның адаммен араласу өнерін меңгереді. 15.3. Тәрбиелеу үрдісінде жекс тулганы ңалыптастыру Баланың әлеммен өзара қарым-қатынасын үйымдастыра отырыгі, мүғалім баланың негізгі даму жолын, оның әрекетін анықтайды. Өзімізден сүрап көрелік, баланың әрекеті қандай жолмен қалыптасады? Оның бастапқы сілкінісіне не эсер етеді? Эрине, бала, біріншіден қоршаған орта берген тәртіп нүсқасын қабылдайды. Оның басқа үлгісі жоқ. Ол естіген создерін қайталайды. Ол көргенін қайталайды. Ол бақылаған нәрсесін қайта- лайды. Бүл баланың бастагіқы қимылының (ісі емес қимылы) қалыптасуы. Осыған байланысты, бала әлеуметтік қатынаска кіріп, әлеуметтік өмірде белгілі рөл ойнайды. Ол ересек адамдармен амандасуға қолын үсынады, рақметін айтады. Ол үлкендерге қарап, тісін газалайды, әйелге орын береді, әкесіне көмектеседі. Бірақ. ол дөрекі сөздер қолданады, төбелеседі, үрлайды. Өйткені ол тағы да айналадағы ортасынан көрген нәрсені істейді. Бала күнделікті қарым-қатынастагы ересектер сиякты мектеп қабырға- сынан аттап аяқ басты. Ал мүғалімнің: «Мүндайға қалай үятың барды?», деген созі орынсыз ескерту. Баланың әз микроортасындағы көргені сол болғандықтан, оның бүл қылығы үят емес сияқты көрінеді. Керісінше, бүндай жасалатын ескертулер баланың түйсігіне жаңа ортаның қатаңдығын, мектептің керек еместігін көрсетеді. Ал баланың козінше басқаны: «Жарай-сың!», деген мактау, «Мүндай мақтауға өзімді қалай үстағанымда жетемін?», деген ойға әкеледі. Субъектінің өзіндік іс-әрекеті әлеуметтік ортаның мүддесіне қайшы болғандықтан қайтарылатын жауап әрекет өзін үзақ күттірмейді. Бүл сынау үшін жасалған әрекет әлі өзін-әзі қорғай білмейтін, әлжуаздау балаға маңызды. Бала психикасына үлкен адамның қатынасы түгелдей эсер етеді, дэлірек айтқанда., оның сыртқы қарым-қатынасы жақсы атану үшін оз іс-қимылын жақсы жаққа қалыптастыруға тырысады. Қүмның үстінде ойнап отырған қыз баланың шелегін тартып алған балаға әжесінің: «жарайсың, өзіңді қорғай білесің», деген мақтауын аңгарған бала шелекті тастай салып, жаңа қолдау күте түрып, екінші қыз баланың ойыншығын тартып алуға кіріседі. Демек, айтылғандай, іс-әрекеттердің барлығы бала түлғасының қалып- тасуына кәмектеседі. Әрекет түлға қалыптасуының факторы ретінде субъектіге |