Негіздерімен "Ветеринариялық медицина", "Ветеринариялық санитария" мамандықтары бойынша ауыл шаруашылық жоғары оқу орындарына арналған оқу құралы Алматы, 2013 3
жүктеу/скачать 3,12 Mb. Pdf көрінісі
|
IНДЕТТАНУ ЖӘНЕ ИНФЕКЦИЯЛЫҚ АУРУЛАР ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ-САНИТАРИЯ НЕГІЗДЕРІМЕН
- Бұл бет үшін навигация:
- Патологиялық-анатомиялық өзгерістер
- Дауалау індет ошағынан арылу шаралары
| Клиникалық белгілер
бұл ауруда өте айқын. Ауру аяқ астынан басталып, жануардың дене температурасы 42˚С дейін жылдам көтеріліп, доңыздың құты қашып, азыққа тәбеті төмендеп, шөлдеу байқалады. Теріде бұл ауруға тән қызыл дақтар пайда болады. Аурудың жіті өршуінде өлімге шалдығу пайызы өте жоғары. Патологиялық-анатомиялық өзгерістер бұл ауруда басты рөл атқарады. Атап айтқанда тоқ ішекте ойық жаралар (бутондар) пайда болады. Олардың беткі қабаты ірімшік тәріздес қабыршықтармен көмкерілген. Өзгерістер талақта айқын байқалады. Оның шеттерінде қызыл-қара түсті тығыз түйіншектер (геморрагиялық инфаркттар) пайда болады. Ішкі ағзаларда, әсіресе бүйректе, қуықта қанталаулар анықталады (34-сурет). Жоғарыда аталған өзгерістер обаға алдын ала нозологиялық балау қоюға жақсы мүмкіндіктер береді. Практикалық жағдайда обаның басқа секундарлы инфекциялармен асқынуы жиі ұшырасып, ажыратып балау проблемасын тудырады. Доңыз обасын африка обасынан, пастереллезден, сальмонеллезден, тілмеден, тұмаудан, Ауески ауруынан ажырату керек. Ол үшін жоғарыда аталған клиникалық және патологиялық ерекшеліктерімен қатар, сезімтал серологиялық тестерді (ИФР, ДПР, ИФТ, т. б.) қолдану қазіргі кезде өте маңызды. Дауалау індет ошағынан арылу шаралары . Обаға қарсы имундеу жүйесі індеттік жағдайға байланысты. Обаны дауалау шаралары негізінен шаруашылықты немесе ауылдық округті вет.санитариялық тұрғыда қорғау- дан тұрады. Әсіресе вирустың сырттан зарарлы мал өнімдері, қалдықтары арқылы келмеуі қадағаланады. Бүгінгі күні обаға қарсы көптеген вакциналар қолдану ұсынылған. Ресейде өндірілетіндері: штамм –К, АСВ, ВГНКИ, ЛК-ВНИИВВиМ, алыс шет елдерде: штамм Минисотта, т.б. Індет ошағынан арылу шаралары кординалды түрде жүргізіледі. Яғни ондағы барлық мал жойылып, қатаң вет.санитариялық шаралар орындалады. Тілме (Erysipelas suum, рожа) жіті өршуінде өлі тиюмен және терінің қабынған эритемасымен, ал созылмалы түрінде эндокардит, артритпен сипатталатын доңыз ауруы. 172 35-сурет. Тілме. А – жіті өршу кезіндегі терідегі эритематозды дақтар, Ә – аурудың бастапқы кезіндегі тікбұрыш, ромб тәрізді эритематозды дақтар; Б – аурудың даму кезіндегі тікбұрыш, ромб тәрізді эритематозды дақтар; В, Г – жүрек клапанындағы фибринозды үйінділер (сүйелденген эндокардит); Ғ – қарын түбі кілегейлі қабығының домбығып, нүктеленіп қанталануы; Д – аурудың созылмалы түріндегі терінің некроздануы. А у р у қ о з д ы р у ш ы с ы (Erysipelothrix insidiosae) спора капсула түзбейтін полиморфты Грамм оң боялатын бактерия. І н д е т т а н у л ы қ з е р т т е у жүргізгенде бұл ауруға доңыздан басқа ақ тышқандардың, көгершіннің, басқада үй және жабайы құстың бейім екені ескеріледі. Ауру қоздырушысының бастауы ауру жануар, сонымен қатар ауырып-жазылған теңіз тышқаны, кеміргіштер, құс сонымен қатар олардан бөлініп шыққан экскременттер болатыны, індеттің шығуына орга- низм резистентлігінің төмендеуі себеп болатындығына назар аударылады. К л и н и к а л ы қ б е л г і л е р бұл ауруда айқын байқалады. Инфекциялық процесс жіті өршіп ауру аяқ астынан басталып, жануардың дене температурасы 41˚С дейін жылдам көтеріліп, доңыздың құты қашып, азыққа тәбеті төмендеп, шөлдеу байқалады. Теріде бұл ауруға тән төртбұ- рышты ромбик тәріздес қызыл, эритемазды дақтар пайда болады (31-сурет). Терідегі қызыл дақтар оба ауруында да кездеседі. Алайда доңыз обасында қызыл дақтар қанталаулардан туындалса, тілмеде анықталатын қызару гиперемия нәтижесінде туындалады. Обада пайда болған қызыл дақтарды саусақпен басып қарағанда жоғалмайды. Керісінше екінші ауруда терідегі 173 қызыл дақтар саусақпен басып көргенде жоғалады. Аурудың созылмалы түрінде терінің некроздануы кездеседі (36-сурет). П а т о л о г и я л ы қ ө з г е р і с т е р тілмеде айқын емес, әйтседе теріде қызыл дақтар қалады, асқазан мен аш ішекте және лимфа түйіндерінде гиперемия, жүрек клапанында фибринозды үйінділер (сүйелденген эндокар- дит), қарын түбі кілегейлі қабығының домбығып, нүктеленіп қанталануы (35- сурет) анықталады. Тілменің нақтылы балауы бактериологиялық зерттеумен расталынады. Е м і. Ауырған доңызды телімді гипериммунды қан сарысуымен, анти- биотиктермен, симптоматикалық дәрі-дәрмектермен емдейді. Дауалау мақсатында түрлі вакциналық штамдардан (ВР-2, Конев, т.б.) дайындалған, сонымен қатар ГОА формулвакцинасын жылына 2 рет қолданады. Індет ошағында шектеу қойылып, ауруға шалдыққан жануарлар оқшау- ланып емделеді, саулары арнайы вакциналармен егіледі, ветсанитариялық шаралар орындалады. 23- тәжірибелік сабақ. жүктеу/скачать 3,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|