Э л еум еттж таным теориясы

Э л еум еттж таным теориясы
Балалар кез келген жастагы улпден уйрене бергешмен (Schunk, 1987), баланын 
курдастары мен ересектер турл1 тэсшдерд1 колданады. Баламен жасты улгшер вер- 
балды емес тэсшдерд1 колдана отырып, аталган тэсшдерд1 накты 61р жагдаяттар- 
мен байланыстырса (мысалы, кандай 61р эрекетп калай юке асыру керек), ересек­
тер кеб1нде вербалды тэсшдер аркылы жалпы принциптерд1 тусшд1руге кещл белш, 
бершетш акпаратты баска материалдармен байланыстырады (Ellis & Rogoff, 1982). 
Жас шамасы 61рдей балалардын уйрету1 эаресе сабак барысында жэне вербалды ак­
паратты ендеуде киналатын балалар ушш ерекше пайдалы.
Элеуметпк, кэс1би, кимыл-козгалыс, танымдык жэне б ш м алу дагдыларын игеру- 
де адамнын езше-ез1 улп (ез1нд1к улп) болуы кез1нде улп мен бакылаушынын арасын- 
дагы уксастык накты 6шнед1 (Bellini & Akullian, 2007; Dowrick, 1983, 1999; Hartley, 
Bray, & Kehle, 1998; Hitchcock, Dowrick, & Prater, 2003). Одетте адамнын эрекет ви- 
деотаспага жазылып, эрекетп аткарып бгткеннен кей1н оны ез1 кере алады. 0з1нщ улп 
репнде ащарган эрекетш бакылау шолу ретшде журш отырады жэне эрекет ету ба­
рысында адамнын кере алмайтын дагдылары (мысалы, гимнастика) жешнде акпарат 
бередг Жаксы аткарылган эрекет жайлы видеожазбаны керу адамнын уйрену кабшетш 
керсетш кана коймайды, сонымен катар онын эр1 карай да жетюпкке жетуше туртк1 
бола отырып, ез1ндш тш м дш п н арттырады (Fukkink, Trienekens, & Kramer, 2011).
Шунк пен Хэнсон (1989b) арифметикалык (белшек) тэсшдерд1 игеру кез1нде 
ез1нд1к улгшщ артыкшылыгы болатынын аныктады. Балаларга проблемалык есеп т 
шешуге байланысты тапсырма бершедг 0з1нд1к улп тэсш не суйену аркылы есеп шы- 
гарып отырган 61р1нш1 топты видеожазбага туарш , сонынан ездерше керсетедг Екш- 
ш1 топты видеожазбага тус1ргешмен, зерттеу аякталганга дей1н (видеожазбанын тшм- 
д ш п н бакылау ушш) оларга жазбаны керсетпейдг Yшiншi топты (катысу тш м д ш п н
бакылау максатында) видеожазбага туармейдг 0з1нд1к улпге сай эрекет еткендердщ 
ез1нд1к тш м д ш п , мотивациясы жэне жепстЫ жогары болган. Е сеп т дурыс шыгарып 
жаткан окушылардын жетютЫ мен дагдыларды 61рпндеп игергенш бакылауга бо- 
латын окушылардын видеожазбаларын тамашалаган зерттеушшер олардын езш-ез1 
баскаруы бойынша еш айырмашылык байкамаган. Бул жетюпктщ орын алып жатка- 
нын бшу тш мдш кке бастайды деген кезкарасты куаттайды (Schunk & Pajares, 2009).
М отивация.
Модельдердщ эрекепнщ дурыс екенш байкаган бакылаушылар тура 
солай эрекет ете бастайды. Модель мен бакылаушынын уксас болуы мотивациянын 
эсерш арттыра тусед1, ал ол кеп жагдайда ез1ндш тшмдшкке байланысты (Bandura, 
1982b, 1997). 0здерше уксайтын баскалардын жетюпкке жеткенш кергеннен кей1н 
бакылаушылар да жетюпкке жетуге талпынады. Мундай мотивациялык эсер мектеп 
окушыларына тэн. Баска окушылардын тапсырманы жаксы орындаганын байкаган 
окушылар да бар ынтасымен окуга тырысады.
Жетюпкке бастайтын талпынысты бакылау да аса манызды (Schunk, 1995). 
Баскалардын талпыну аркылы жетюпкке жету1 мен оларды мугал1мдердщ мактауы 
бакылап отырган балалардын да шамасы келгенше талпынып окуына туртк1 болады. 
0здершен мансаптык тургыдан жогары адамдардан гер1, ез1мен катарлас балалардын 
жетюпгш бакылау аркылы окушылардын ынтасы арта туседг
Алайда бакылай отырып жетюпкке жету узакка бармайды. Мугал1мдердщ бас- 
каларды мактап, жаксы бага койганын керу балалардын ынтасын арттырганымен, ез- 
д ерш н талпынысы керсеткш ш арттырып жатыр деген т и р пайда болган кезде оган 
д е т н л мотивациялык факторлар тш м д ш п н жогалтады.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: