-кесте Максат TYрлерi жэне олардын тиiмдiлiгi

Э л еум еттж таным теориясы
(Bandura & Schunk, 1981). Мундай максаттар сабак жоспарын жасаган кезде де ез ар- 
тыкшылыгын керсетедi. Айталык, мугал1м балаларга 10 тапсырманы (накты) 15 ми­
нут (кыскамерз1мдш) iшiнде орындап шыгуга тапсырма бере алады.
Бандура мен Шунк (1981) балалардын ж е т сабак бойы жаттыгуы Yшiн сандарды 
азайту тэсш не катысты тапсырма бередi. Эр балага жет-i пакет материал тапсырылады. 
Кейбiрiне эр сабакта б£р пакетп толтыруга катысты кыскамерзiмдiк максат, ал ешншь 
сiне барлык пакетт-i эксперимент аякталганга дейiн толтыру кажет деген узакмерз1мд1к 
максат белгiлейдi. Yшiншi топтьщ алдына еш м дш кп арттыруга байланысты жалпы 
максат кояды. Къскамерз1мд1к максат сабак барысында-ак мотивацияны арттырып, 
тапсырманы жогары денгейде орындауга мYмкiндiк бердi жэне балалардын кызыгу- 
шылыгын оятты (ершн тандау кезiнде шыгарылган есептердiн негiзiнде). Ал жалпы 
максатпен салыстырганда, узакмерз1мд1к максаттан еш нэтиже шыкпады. Мандерлинк 
пен Харакиевич (1984) сезжумбактарды шешуде кыскамерзiмдiк жэне узакмерз1мд1к 
максаттардын кай-кайсысы да ересектердiн нэтижесiне эсер етпегешн аныктаган, 
алайда кыскамерзiмдiк максаттардан максатка жетуге деген Yмiт оянган.
Циындъщ
Максаттын киындыгы - тапсырманы стандарт талаптарына сай орындай 
бiлу дещ-еш деген сез. Адамдар женiл максаттан герi кYPделi максатка жету Ymm 
кебiрек талпынады (Locke & Latham, 2002). Алайда киындык денгейi мен эрекет 
нэтижеа бiр-бiрiмен узак уакыт бойы шексiз позитивтi байланыс орната алмайды. 
Кджетп дагды болмаган жагдайда кYPделi максаттар эрекетт-i жаксартпайды. 0зiндiк 
тиiмдiлiк те мацызды. Максатыма жете алмаймын деп ойлайтын адамдардын ез1нд1к 
т т м д ш п де темен болады. Олар максатка жетуге тырыспайды жэне эр юш жYрексiне 
аткарады.
Шунк (1983c) эксперимент кезшде балаларга кеп орынды сандарды белуге ка­
тысты курдел1 (б1рак кол жетшзуге болатын) немесе карапайым тапсырма бередг 
Балалар максатка жетуд1 аса киын санамауы ушш, мугал1м олармен эр топтын жеттстт- 
ri жайлы акпараттын жартысымен бел1сш отырды. Келес1 топка олардын курдастары 
осынша тапсырманы орындады деген элеуметпк салыстырма акпарат бередг К^иын 
максаттар мотивацияны арттырган. Айталык, киын максат белгшенген жэне жетiстiк 
жайлы акпараты бар балалардын ез1нд1к тш м д ш п де, ж еттстт де жогары болган. 
Локк, Фредерик, Ли жэне Бобко (1984) университет студенттер1нщ алдына курдел1 
максаттар кою олардын нэтижесш арттырумен катар, максаттарын ездер1 аныктаган 
студенттерге караганда бурынгыдан да жогары максат коюга алып келгенш байкаган. 
Зерттеуге катысушылар максаттарын ездер1 аныктаган жагдайда ез1ндш т и м д ш к
максат денгей мен белсендшшне позитива эсер еткен.
в з бетiнше мацсатын аныцтау.
Зерттеушшер окушыларга максаттарын ездер1 
аныктауга мумкшдак берген жагдайда олардын езшдак тш м д ш п мен б ш м алу ден- 
ге й артатынын байкаган. Ол ез1ндй максаттын жогары белсендшкке жетйзуше бай- 
ланысты болуы мYмкiн. Шунк (1985) улгер1м1 темен алтыншы сынып окушыларына 
сандарды азайту бойынша тапсырма бередг Балалардын кеп ш ш п алдына б1ркундй 
максат койса, кейб1р1йн максаты турл1 денгейде еду ал ушшш1 топта максат мулдем 
болган емес. Максатын ез бетiнше аныктау максатка жетуге деген сеймге, тапсырма­
ны орындау кез1нде ез1ндй тй м д ш кке жэне жеттстткке бастаган. Максатсыз топпен 
салыстырганда, максаты айкын е й топ тапсырманы орындауга аса ынталы болган.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: