https://himija-online.ru/kachestvennye-reakcii/kachestvennye-reakcii-na-aniony.html
АНАЛИТИЧЕСКИЕ ГРУППЫ АНИОНОВ ► КАТИОНОВ
РАСТВОРИМОСТЬ СОЛЕЙ БАРИЯ И СЕРЕБРА
группа
|
анионы
|
групповой агент
|
растворимость
|
I
|
SO42-, SO32-, S2O32-, CO32-, AsO43-AsO33-, C2O42-, CrO42- (Cr2O72-), SiO32-, BO22- (B4O72-), F-, IO3-, IO4-, PO43-, C4H4O62-
|
BaCl2 или Ba(NO3)2
|
Осадки солей бария не растворимы в воде, но растворимы в кислотах (кроме BaSO4)
|
II
|
Cl-, Br-, I-, CN-, SCN-, C6H5COO-, S2-
|
AgNO3 в HNO3
|
Осадки солей серебра не растворимы в воде и азотной кислоте
|
III
|
NO3-, NO2-, CH3COO-, ClO4-, BrO3-
|
нет
|
Соли серебра и бария растворимы в воде
|
ВЫДЕЛЯЮЩИЕСЯ ГАЗЫ ПРИ ДЕЙСТВИИ СИЛЬНЫХ КИСЛОТ
анионы
|
газ
|
способ обнаружения
|
CO32-, HCO3-
|
CO2
|
Помутнение известковой воды
|
SO32-, S2O32-
|
SO2
|
Запах горящей серы
|
NO2-
|
NO2
|
Красно-бурые пары
|
S2-
|
H2S
|
Запах тухлых яиц
|
CH3COO-
|
CH3COOH
|
Запах уксуса
|
Br- (с окислителем)
|
Br2
|
Красно-бурые пары
|
Cl-
|
HCl
|
Удушливый газ, помутнение раствора AgNO3
|
2.9 Аниондардың жіктелуі және топтық реагенттері
https://www.youtube.com/watch?v=scA1Gx8_lJw
https://www.youtube.com/watch?v=_-lKb0RRVVI&feature=youtu.be
https://www.youtube.com/watch?v=ExB1r4m7Bb8&feature=youtu.be
https://youtu.be/ExB1r4m7Bb8
https://youtu.be/wN2JRs0vQzM
https://youtu.be/b763lRjvS-8
youtube.com/watch?v=gCfXTkQLNh&feature=youtu.be – взаимодействие крахмала с йодом
Аниондар теріс зарядты бөлшектерден, атомдар немесе әртүрлі элемент-тердің атом топтарының жиынтықтарынан тұратыны бейорганикалық химия курсынан белгілі. Бұл бөлшектер бір немесе бірнеше атомдардан тұруы мүм-кін. Жалпы аниондарға тән катиондар сияқты нақты топшалар жоқ, бірақ аниондардың барий және күміс тұздарының ерігіштігіне байланысты және тотығу-тотықсыздану реакцияларына байланысты жіктелуі төменде көрсетілген. Әрине бұл жіктеу де аниондардың барлығын толық қамти алмайды.
Бірінші аналитикалық топ аниондарына SO42- - сульфат, SО32- - суль-фит, S2O32-- тиосульфат, СО32- - карбонат, C2O42- - оксалат, РО43- - фосфат, SіО32- - силикат, F-- фторид, B4O72- - тетраборат, BO2-- борат, AsO43- - арсенат, AsO33- - арсенит иондары жатады. Кейде бұл топқа CrO42- - хромат, Cr2O72-- дихромат, IO3- - иодат, IO4- - периодат, C4H4O62- - тартрат, C6H5O73- - цитрат аниондарын да жатқызады.
Бұл аниондар Ва2+ катионымен суда аз еритін, ал сұйытылған азот қышқылында жақсы еритін тұздар түзеді. Топтық реагенті – ВаС12-ң сулы ерітіндісі.
Екінші топ аниондарына күміс катионымен Ag+ нашар еритін қосылыс түзетін иондары жатады. Топтық реагенті AgNO3. Бұл топта: Cl--хлорид, Br-- бромид, J- - иодид, S2- - сульфид, BrO3- - бромат, CN- - цианид, SCN- - тиоцианат иондары бар, кейде темірдің (ІІ, ІІІ) гексационат иондарын да жатқызады [Fe(CN)6]3-, [Fe(CN)6]4-.
Үшінші аналитикалық топ аниондарына барий ионымен де күміс ионымен де тұнба түзбейтін аниондар жатады: NO3- - нитрат, NO2- - нитрит, CH3COO- - ацетат, МnO4- - перманганат иондары. Кейде ClO4- - перхлорат, BrO3- - бромат иондарын да осы топқа жатқызады. Үшінші топтың топтық реагенті жоқ.
19-кесте. Аниондардың барий және күміс тұздарымен нашар еритін қосылыстар түзуі бойынша жіктелуі
Топ-ша
лар
|
Аниондар
|
Топша реагенті
|
Топшаларға тән қасиеттер
|
1
|
SO42-, SO32-, S2O32-, CO32-, PO43-, SiO32-, F-, B4O72-, BO2-, C2O42-, AsO43-, AsO33-
|
BaCl2 барий хлориді, бейтарап және әлсіз сілтілік ортада қол-данылады.
|
Барий тұздары негі-зінен суда ерімейді. ВаSO4-нан басқасы сұйытылған қышқылдарда ериді
|
2
|
Cl-, Br-, J-, S2-, BrO3-, CN-, SCN-, [Fe(CN)6]3-, [Fe(CN)6]4-
|
AgNO3 күміс нитра-ты сұйытылған HNO3 қатысында қолданылады
|
Күміс тұздары суда және сұйытылған азот қышқылында ерімейді. Ag2S-і HNO3-те қыздырғанда ериді. Барий тұздары суда жақсы ериді
|
3
|
NO3-, NO2-, CH3COO-, МnO4-, (ClO3-, ClO4-, BrO3-)
|
Топтық реагенті жоқ
|
Барий және күміс тұздары суда жақсы ериді
|
20-кесте. Аниондардың тотығу-тотықсыздану қаситеттеріне негізделген жіктелуі
Топ
|
Аниондар
|
Топтық реагенті
|
І тотықтырғыштар
|
BrO3-, AsO43-, 1NO3-, 2NO2-
|
KJ (H2SO4 қатысында)
|
ІІ тотықсызданғыш-тар
|
S2-, SO32-, S2O32-, AsO33-
|
J2 (KJ ерітіндісінде)
|
S2-, SO32-, S2O32-, AsO33-, NO2-, C2O42-, Cl-, Br-, J-, CN-, SCN-
|
KMnO4 (H2SO4 қатысында)
|
ІІІ бейтарап (индиф-ферентті)
|
SO42-, CH3COO-,
|
жоқ
|
https://www.youtube.com/watch?v=FCQ4R3a_FIU
https://www.youtube.com/watch?v=lrQhqecOxlA – силикат ионы
2.10 Бірінші аналитикалық топ аниондарының қоспаларын әдістері және реакциялары
Бірінші аналитикалық топ аниондарына SO42- - сульфат, SО32- - суль-фит, S2O32-- тиосульфат, СО32- - карбонат, C2O42- - оксалат, РО43- - фосфат, SіО32- - силикат, F-- фторид, B4O72- - тетраборат, BO2-- борат, AsO43- - арсенат, AsO33- - арсенит иондары жатады. Кейде бұл топқа CrO42- - хромат, Cr2O72-- дихромат, IO3- - иодат, IO4- - периодат, C4H4O62- - тартрат, C6H5O73- - цитрат аниондарын да жатқызады.
Бірінші топтың топтық реагенті – барий хлориді. Бейтарап немесе әлсіз сілтілік ортада бұл аниондар Ва2+ катионымен суда аз еритін, ал сұйытылған азот қышқылында жақсы еритін тұздар түзеді. Барий сульфатынан басқасы минералды қышқылдарда жақсы ериді. Күміс сульфатынан басқа күміс тұздары суда нашар ериді, бірақ азот қышқылында жақсы ериді.
SО42- - сульфат анионына тән сапалық реакциялар
Сульфат-ионы күшті күкірт қышқылының H2SO4 (pK2 = 1,94) анионы. Сулы ерітінділерде түссіз, гидролизденбейді, тотықтырғыш қасиеті бар, бірақ сұйытылған ерітінділерінде тотықтырғыш қасиеті байқалмайды.
Аммоний және көптеген металдардың сульфаттары суда жақсы ериді. Кальций, стронций, барий, қорғасын (ІІ) сульфаттары суда нашар ериді, сондықтан химиялық анализде кеңінен қолданылады.
1. Барий хлориді BaCl2 SО4- − анионымен BaSО4 ақ тұнбасын түзеді:
ВаСl2 + H2SО4 → BaSО4↓ + 2НС1
Ва2+ + SО42- → BaSО4↓
BaSО4↓ минералды қышқылдарда ерімейді, тек концентрлі H2SО4 күкірт қышқылында ериді:
BaSО4 + H2SО4 → Ba(HSО4)2
Тәжірибе:
Сынауыққа 3-4 тамшы натрий сульфатының ерітіндісін Na2SO4 (немесе басқа сульфат ерітіндісін ) қосады, оған H2SО4 ерітіндісінің тамшысын және 3-4 тамшы ВаСl2 ерітіндісін қосқанда барий сульфатының ақ тұнбасы түзіледі.
2. AgNО3 күміс нитраты SО42- анионымен күміс сульфатының ақ тұн-басын түзеді, ол азот қышқылында ериді:
Na2SО4 + 2AgNО3 → Ag2SО4↓+ 2NaNО3
SО42- + 2Ag+ → Ag2SО4
Тәжірибе:
Екі сынауыққа 3-4 тамшы Na2SО4 ерітіндісін құйып, бірнеше тамшы 2-3 тамшы барий хлоридін, екіншісіне 3-4 тамшы күміс нитратын тамызады. Түзілген тұнбаларға назар аударып, ерігіштігін тексеру керек.
Тәжірибені жүргізу жағдайлары:
1) Ag2SО4 түзілу реакциясын бейтарап және қышқылды ортада жүргізуге болады (рН ≤ 7).
2) Ag2SО4 тұнбасы тек концентрлі ерітінділерден ғана түзіледі (Ag2SО4 ерігіштігі = 2,6 102- моль/л).
Достарыңызбен бөлісу: |