Э л еум еттж таным теориясы

Э л еум еттж таным теориясы
механизмше жетшзед1 (10-тарау). Дагдылар кеб1рек игершген сайын, окушылар кол 
жетшзген жетютЫн эр1 карай жалгастыру максатында ездер1нщ элеуметпк ортасын 
езгертш, бетмдейдг Осылайша сез болып отырган элеуметпк-езшдш трансформа- 
циялык процесс ешжакты интерактивт процеске айналады (Schunk, 1999).
Yлгiлер жэне ез1нд1к тшмдшж
Окушынын айналасындагы Yлгiлер (ата-анасы, мугал1мдер, жаттыктырушылар, кур- 
дастары) езшдак т т м д ш к п багалауга кажетп манызды акпарат кез1 бола алады.
Ересектер улгыеръ
Зерттеулер ересектерд1 Yлгi ретшде пайдалану окушылардьщ 
окуга деген езшдш т ш м д ш т мен жаксы эрекет етуше ыкпал ететшш керсетш 
отыр. Циммерман мен Рингл (1981) балаларга, узак уакыт бойы жумбакты шеше 
алмай отырса да, езш ж1герленд1рш, колдап жэне табандылык танытып отырган 
Yлгiнi керсетедг Содан кешн оларга да осындай жумбакты шешуге бередг 0зш е 
сешмд1 болган кезде туракты емес Yлгiлердi бакылау олардын езш дш т т м д ш г ш
арттырса, езше деген с е ш м д ш т темен болганда табанды Yлгiнi бакылау олардын 
езш дш т т м д ш г ш темендеткен. Релих, Дебус жэне Уолкер (1986) Yлгерiмi темен 
балаларга математикалык белу тэ с ш н Yйретiп, кабшет пен талпыныстын маныз- 
дылыгын керсетш жYрген Yлгiмен кездесттру олардын езшдш тш м д ш т н е он эсер 
еткенш аныктаган.
Шунк (1981) ересектерд1 танымдык Yлгi жэне дидактикалык тэсш ретшде кол- 
дану ез1нд1к т т м д ш к п арттыратынын аныктады. Балалардын ез1нд1к тш м дш к же- 
ш ндеп кезкарасы олардын накты эрекеттер1мен тыгыз байланысты болгандыктан, 
танымдык Yлгi балалардын сандарды белу дагдысын арттырып, мYмкiндiктерi тура- 
лы накты акпарат бере алды. Ал дидактикалык тэсшмен гана жумыс ютеген балалар 
ездершщ кабшетш артык багалаганы аныкталган. Дегенмен, кандай тэсш болса да, 
ез1нд1к тш м дш к табандылык пен жетютакке он эсер еткен. Бандура, Барбаранелли, 
Капрара жэне Пасторелли (1996) ата-аналардын бш мге куштарлыгы баланын акаде- 
миялык жетютЫне де, ез1нд1к тш м дш пне де эсер ететш н байкаган.
Цурдастар улг1 ретшде.
0зшд1к т т м д ш к п арттырудын тагы б1р тэс ш - коркак- 
тыгына жэне дагдыларды нашар игеруше карамастан, ез1ндш т т м д ш г ш б1рте-б1рте 
арттырып келе жаткан балаларды Yлгi ретшде керсету. Модельдш Yлгi немесе копинг- 
Yлгi 
(coping models)
талпыныс пен позитивт ез1нд1к п ш р киындыктарды енсеруге 
калай кемектесеттиш керсетедг Кер1с1нше, шеберлш Yлгiлерi 
(mastery models)
ешм- 
д ш к пен сешмнщ жогары денгешн бшд1ред1 (Thelen, Fry, Fehrenbach, & Frautschi, 
1979). Шеберлш модельдерше караганда, копинг-Yлгiлер окушылардын б ш м алуда- 
гы уксастыгы мен ез1нд1к т т м д ш г ш жаксырак арттырады. Себеб1 эдетте окушылар 
копинг-модельдердщ бастапкы киындыктары мен жетютЫн олардын шеберлш Yлгi- 
лерд1 жылдам игеру1мен емес, керюшше, ездершщ эрекеттерше уксастыгымен бай- 
ланыстырады.
Сандарды азайтуда киналатын балаларга ез1мен жасты балалар Yлгi реттнде ка- 
тыскан шеберлш сагаттарын, копинг^лпш , мугал1мдер Yлгi ретшде катыскан сабак- 
тарды немесе ешкандай Yлгi бершмеген видеороликтерд1 керсетед1 (Schunk & Hanson, 
1985). 0з1мен жасты балалар Yлгi релш аткарган жагдайда мугал1м тапсырма берш, 
сосын оны Yлгi кызметш аткарушы бала орындайды. Шеберлш Yлгiсiн керсететш

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: