Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

4 -Т А Р А У
бала е з ш ц жет'iстiкке жететiнiн дауыстап айта отырып, тапсырманы жылдам орын- 
дап шыкты. Осылайша езiндiк т т м д ш п н щ жогары, ол Yшiн кез келген тапсырма- 
нын жещл екенш керсетп. Копинг-Yлгi кызметш аткарып отырган бала басында 6i- 
раз кателер жiбeрiп, езiнiн жетютгкке жeтпeйтiнiн дауыстап айтканымен, бiртe-бiртe 
катeлeрдi т^зет^п, «тапсырма орындаган кезде мукият болу керек» деген сиякты ой- 
ларды кайталап айта бастайды. Сейпп, копинг-улп кызметш аткарып отырган бала- 
нын нэтижeсi шеберлш Yлгiсiнiн нэтижeсiмeн тенестг МYFалiм Yлгi решнде катыскан 
экспериментте балалар видеороликтен сабак Yйрeтiп турган мYFалiмдi гана керeдi. 
Yлгi керсетшмейтш балаларга видеороликтер де керсeтiлмeдi. Эксперимент кeзiндe 
барлык балаларга сабак бiрдeй тYсiндiрiлiп, олар бiрдeй жаттыгады жэне азайтуга ка- 
тысты езiндiк тиiмдiлiккe бага бередг
Еш Yлгiсiз немесе мYFалiм Yлгi ретшде катыскан сабактан герi, курдастары Yлгi 
рeтiндe катыскан сабактар окушылардьщ езiндiк тиiмдiлiгi мен жeтiстiгiн арттырды. 
Алайда еш Yлгi болмаган сабакка караганда, мYFалiм Yлгi решнде катыскан сабак аз 
да болса нэтижеш арттырганын айта кету керек. Yлriнщ кай-кайсысынын да нэтижeсi 
бiрдeй болды. Бул окушылардын Yлгiлeр арасындагы айырмашылыктан герi, олардын 
ортак (тапсырманы дурыс орындауы) касиeттeрiнe кебiрeк кенiл белуiмeн байланыс- 
ты болуы мYмкiн. Азайту eсeбiн шыгару кeзiндe балалар ездерш н бурынгы бiлiмiнe 
CYЙeнумeн катар, Yлriнщ Yйрeнгeнiн ездeрi де Yйрeнe алады деген корытындыга кeлуi 
мYмкiн.
Тагы б£р манызды фактор - Yлгiлeрдiн саны. Б£р гана Yлгiгe караганда, бiрнeшe 
Yлгiнiн болуы адамдардын ездерш Yлгiнiн кeмiндe бiрiнe уксатуына тYрткi болады 
(Thelen et al., 1979). Ъ£р Yлгiнiн жeтiстiгiнe кYмэнмeн карайтын окушы осындай же- 
тютгкке жеткен бiрнeшe Yлгiнi керген кезде, е зш н де осылайша жаксы окуга мYмкiн- 
дiгi бар eкeнiн тYсiнeдi. Тараудын басында Доннеттанын жаттыктырушысы теннис 
ойнауга кажетп дагдыны езi керсетш кана коймай, баска да Yлгiлeрдiн ойнау тэсiлiн 
керсеткен сурeттeрдi оган бергенш еске тYсiрiнiз.
Шунк, Хэнсон жэне Кокс (1987) белгш б£р тапсырманы орындау кeзiндe жетю- 
■пкке жеткен окушыларга б£р немесе бiрнeшe Yлгiнщ кайсысы кебiрeк эсер eтeтiнiн 
байкап керeдi. Шeбeрлiк Yлгiсiн керсетш отырган б£р гана Yлгiгe караганда, б£р гана 
копинг-Yлгi немесе бiрнeшe шеберлш Yлгiсiнiн катар болуы балалардын езшдак тшм- 
дiлiгiн арттырганы байкалган.
Шунк пен Хэнсон (1989a) Yлгeрiмi орташа балаларга курдастары Yлгi решнде ка­
тыскан Yш мысалды беру аркылы уксастык eрeкшeлiктeрiн эрi карай зерттеп кердi. 
Шeбeрлiк Yлгiсiн керсететш балалар арифметикалык тапсырмаларды шапшан тYсi- 
нш, он кезкарастарын вербалды тYPдe бiлдiргeн (мысалы, «колымнан кeлeтiнiнe мен 
сенемш»).
Coping-emotive
(толку, ерекше сeзiну) Yлгiлeр бастапкы кезде киналып, нeгативтi 
т и р бiлдiрсe (мысалы, «бул тапсырманы мен орындай алмаймын»), ездeрiн кайрап, 
^ш -ж ш ерш жумсаганнан (мысалы, «бул мэселеге ерекше ден коюым керек») кeйiн, 
баска балалар сиякты, жаксы нэтиже керсеткен. 
Coping-alone
(жеке езi Yлгiлeу) Yлгi- 
лер 
coping-emotive
Yлгiлeр сиякты эрекет еткешмен, ешкашан негативт ойлар айтпа- 
ган. 
Coping-emotive
Yлгiлeрдiн бiлiм алу кeзiндeгi езiндiк тиiмдiлiгi аса жогары бол­
тан. Жаксы бiлeмiз деп ойлайтын жэне жеке эрекет ететш балалар ездeрiн Yлгiмeн 
б£р дeнгeйдeмiз деп есептесе, 
coping-emotive
балалар ездерш улпден жогары койган. 
Сэтсiз Yлгiгe караганда езiн дарындымын деген сешм онын езiндiк тиiмдiлiгi мен

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: